Page 143 - 103 ปี เทพสตรี มหาวิทยาลัยเพื่อการพัฒนาชุมชนและท้องถิ่น
P. 143
ชุมชนโภคาภิวัฒน์ เป็นชุมชนของชาวไทยพวน มีการเล่าขาน
กันว่า ชาวโภคาภิวัฒน์ อพยพมาจากเมืองเชียงขวางประเทศลาว
บทน�ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ที่จังหวัดสิงห์บุรี ได้มาตามทางแม่น�้าและตั้งที่อยู่
ในหมู่ที่ 5 ต�าบลบางน�้าเชี่ยว อ�าเภอพรหมบุรี จังหวัดสิงห์บุรี แต่เดิมเรียกว่า”บ้านดอนคา”เพราะ
มีหญ้าคาขึ้นปกคลุมหนาแน่นเต็มไปหมด ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น “ชุมชนโภคา ภิวัฒน์” จนถึง
ปัจจุบัน
เป็นชุมชนที่มีเชื้อสายไทยพวนได้อพยพมาจากเมืองเชียงขางประเทศลาว มาตั้งถิ่นฐาน
อยู่ที่จังหวัดสิงห์บุรี ภายในชุมชนจะมีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ เช่น ภาษาพูด (ภาษาพวน) การ
แต่งกายที่เป็นเอกลักษณ์คือ ผู้หญิงใส่ผ้าซิ่น ผ้าฝ้าย หรือผ้าไหมใส่กับเสื้อแขนกระบอก หากอยู่
บ้านจะเป็นเสื้อคอกระเช้า ส่วนผู้ชายจะเป็นเสื้อม่อฮ่อม ผ้าขาวม้าคาดพุง อาหารพื้นบ้านและ
ประเพณี เช่น ประเพณีสงกรานต์วิถีไทยพวน การสรงน�้าพระแบบไทยพวน ประเพณีก�าฟ้า
ประเพณีกวนข้าวทิพย์ เป็นต้น
ประเพณีสารทพวน เป็นประเพณีหนึ่งของชาวไทยพวนที่อพยพมาอยู่ในจังหวัดสิงห์บุรี
ชาวพวนเหล่านี้ยังคงยึดถือประเพณี วัฒนธรรมที่ปฏิบัติต่อกันมาแต่ครั้งยังอยู่ ที่ประเทศลาว ชาว
ไทยพวนในหมู่ 5 ต�าบลบางน�้าเชี่ยว นับถือพุทธศาสนาเช่นเดียวกับคนไทย ประเพณีพิธีกรรม
ต่างๆ ที่ชาวพวนถือปฏิบัติกันใน 1 ปี ก็จะมีลักษณะคล้ายและต่างกับของคนไทย ซึ่งบางอย่างมี
ความเป็นเอกลักษณ์ ของชาวไทยพวน ประเพณีวันสารท จะท�าบุญวันสารท 3 ระยะ คือ สารท
พวน จะท�าใน หมู่บ้านไทยพวน ในวันแรม 14 ค�่า เดือน 9 สารทลาว จะท�าในหมู่บ้านไทยลาว
ทุกบ้านในวันขึ้น 15 ค�่า เดือน 10 สารทไทย ในวันแรม 15 ค�่า เดือน 10 ทุกหมู่บ้านจะท�าบุญ
สารทไทย รวมทั้งไทยพวนและไทยลาว ซึ่งได้ท�าสารทพวนหรือสารทลาวไปแล้ว ประเพณีสารท
ชาวบ้านจะน�ากระยาสารทพร้อมอาหารคาวหวานไปท�าบุญที่วัด ทางวัดจะนิมนต์พระวัดใน
หมู่บ้านอื่นที่ไม่ได้ท�าสารทนั้นๆ มาร่วมด้วย เมื่อเสร็จพิธีแล้ว จะแบ่งกระยาสารท ให้กับพระวัด
อื่นที่รับนิมนต์ส�าหรับไปฉันที่วัดของตน ความมุ่งหมายของประเพณีสารทพวน เป็นประเพณี
หนึ่งของชาวไทยพวนที่ยึดถือปฏิบัติ เป็นแนวทาง วิถีทาง ท�านองคลองธรรม มาตั้งแต่บรรพบุรุษ
เพื่อสั่งสอนลูกหลานด้วยความเลื่อมใสศรัทธา อาจจะเปลี่ยนแปลงบ้างตามยุคสมัย ทั้งนี้ ขึ้นอยู่
กับอิทธิพลของวัฒนธรรมอื่นที่แทรกเข้ามาบดบัง สภาพเศรษฐกิจและการเปลี่ยนแปลง ของสังคม
ประเพณีสารทพวน แสดงให้เห็นถึงความพิถีพิถันในการท�างาน เริ่มตั้งแต่การเตรียมวัตถุดิบ วัสดุ
อุปกรณ์ส�าหรับการท�ากระยาสารท การแสดงความมีน�้าใจ ความสามัคคีร่วมแรงร่วมใจกัน มีการ
ช่วยเหลือกัน ผู้ที่ท�าเสร็จแล้ว ก็ช่วยผู้ที่ยังท�าไม่เสร็จ การแสดงความกตัญญูต่อพื้นดินท�ากิน โดย
มีการน�า ส�ารับคาวหวาน และท�าห่อข้าว ไปใส่ในนา เพื่อส่งผลให้พืชผลในไร่ นาอุดมสมบูรณ์ ได้
ผลผลิตมีกินตลอดปี
ในปัจจุบันนี้วิถีประเพณีของบ้านโภคาภิวัฒน์ได้เปลี่ยนไปจากเดิมเคยมีกลุ่มที่ท�ากระยา
สารทรวมกัน ช่วยกันร่วมท�าขนมกระยาสารทแล้วน�าไปท�าบุญที่วัดก็เปลี่ยนไปด้วยรูปแบบการ
142 < 103 ปี เทพสตรี มหาวิทยาลัยเพื่อการพัฒนาชุมชนและท้องถิ่น
