Page 12 - วารสารวัฒนเทพ (วารสารรายปี ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 เมษายน 2564 - มีนาคม 2565)

คณิตศาสตร วิทยาศาสตร ที่มีการทดลองในสยามกลายเปนฐานขอมูลความรูที่จะถูกนำสง
กลับไปยังตะวันตกอีกครั้งเพื่อใชประกอบในการทดลองหรือสรางสรรคงานตาง ๆ อาทิ
ความรูจากการวัดมุมดาวในอยุธยาและลพบุรีถูกสงไปยังประเทศฝรั่งเศสเพื่อคำนวณพิกัด
เสนรุงเสนแวง เปนตน นอกจากนี้อาจพบตำราเกี่ยวกับความรูเชนตำราแตงคำประพันธหรือ
การเขียนหนังสือชั้นสูงที่ตอมารูจักกันในชื่อวาจินดามณี อันเปนตำราเฉพาะสำหรับผูที่
จะตองศึกษาดานการประพันธหรือเขารับราชการเปนหลัก อันแสดงใหเห็นวามีการคัดเลือก
บุคคลที่มีความรูเขารับราชการ
หากพิจารณาโดยสรุปถึงองคความรูและการสรางสรรคตำราในรัชกาลสมเด็จพระ
นารายณมหาราชนั้น อาจเห็นไดวาเกิดขึ้นจากพระอัจฉริยภาพขององคพระมหากษัตริย
ที่ทรงใฝการเรียนรู เพราะทรงไดรับการศึกษาทั้งทางโลกและทางธรรมเปนอยางดียิ่ง
ทรง เอาพระราชหฤทัยใสและสงเสริมใหเกิดการเรียนรู การแลกเปลี่ยนเรียนรู และการ
ถายทอดความรูที่ชัดเจนมากขึ้น ลักษณะเชนนี้ทำใหความรูในยุคสมัยดังกลาวมีการจัดการ
องคความรูที่เปนระบบ กลาวคือ มีเหตุที่จะเกิดความรูนั้น ๆ มีกระบวนการจัดการความรู
และมีการถายทอดไดอยางถูกตอง สรรพตำราที่ยังคงปรากฏเปนหลักฐานในปจจุบันจึงมี
ประโยชนและคุณคาอยางยิ่งและไมพนสมัย อยางไรก็ดีความรูในสมัยดังกลาวสัมพันธกับ
บริบททางประวัติศาสตรที่อาจจำแนกไดเปน ๓ ชวง ในแตละชวงระยะเวลานั้น สยามได
ปรับตัวเขากับเหตุการณทั้งภายในและภายนอก การมีปฏิสัมพันธเชนนี้เองที่ฝายสยามตอง
ริเริ่มเปนผูสรางสรรคตำราขึ้นสวนหนึ่ง และอีกสวนหนึ่งคือการเลียนแบบจากโลกภายนอก
ซึ่งจะทำใหสยามสามารถดำรงอยูไดอยางเทาทันความเปนตะวันตกที่เริ่มหลั่งไหลเขามาอยาง
ที่ไมเคยปรากฏมากอน

ตำราสำคัญสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราช ไดแก

๑. ราโชวาทชาดก
ราโชวาทชาดกไดเคาเรื่องมาจากอรรถกถาของนิบาตชาดกเรื่องราโชวาทชาดกอัน
เปนชาดกลำดับที่ ๓๓๔ มีเนื้อเรื่องวา พระเจา อาทิตยมีมเหสีสององคคือนางสมุทวิชาเทวี
และนางสุภัททาเทวี นางสมุทวิชาเทวีมีโอรสนามวาวิทิตยราชกุมาร เมื่อโอรสมีพระชนมายุได
๓ พรรษานางสมุทวิชาเทวีก็สิ้นพระชนม พระเจาอาทิตยจึงทรงตั้งวิทิตยราชกุมารเปน
พระยุพราช ตอมานางสุภัททาเทวีมีโอรสนามวาสุทัศนราชกุมาร นางสุภัททาเทวีทูลขอราช
สมบัติใหแกสุทัศนราชกุมาร แตพระเจาอาทิตยโปรดใหเปนเพียงอุปราช พระยุพราชไปศึกษา
ศิลปศาสตรที่เมืองตักศิลาจนมีพระชนมายุ ๑๖ พรรษาจึงเสด็จกลับมา เมื่อพบวาพระเจา
อาทิตยสวรรคตแลว พระวิทิตยกุมารก็ตั้งใจจะผนวชโดยใหสุทัศนราชกุมารครองราชยแทน
แตสุทัศนราชกุมารอางวายังไมมีความรู วิทิตยราชกุมารจึงสอนศิลปศาสตรและราชธรรมให
ดังความวา “เจาจงเสวยราชสมบัติเถิด อาตมาภาพหากรูสั่งสอนศิลปสาตร อันเปนกิจแหง

4
4