ประเพณีแห่รูปเหมือนหลวงปู่ทอกรัก

ประเพณีแห่รูปเหมือนหลวงปู่ทอกรัก

ประวัติความเป็นมาการชักรูปเหมือนหลวงปู่ทอกรัก

     หลวงปู่ทอกรัก สุวณฺณสาโร (คำอ่าน หลวงปู่-ทอ-กรัก-สุ-วัน-นะ-สา-โร ) เจ้าอาวาสวัดอัมพวัน อยู่ใน
สมณเพศจนมีความชราภาพมาก ศิษยานุศิษย์ได้พาท่านไปถ่ายรูปที่ร้านอมรศิลป์ ในตัวเมืองลพบุรี เมื่อถึงกำหนดวันรับรูปคณะศิษย์ ได้นั่งเรือกระแซงไปรับรูป ซึ่งรูปนั้นมีขนาดใหญ่มาก จึงตั้งรูปกลางลำเรือและพายเรือกลับวัด ตลอดทางประชาชนทั่วไป เมื่อเห็นรูปหลวงปู่กรัก ก็กราบไหว้สักการะกันตลอดทาง เพราะหลวงปู่กรักเป็นพระเถระที่เคร่งครัดในวัตรปฏิบัติ มีชื่อเสียงด้านวิทยาคม เป็นที่เคารพศรัทธา อีกทั้งหลวงปู่กรักท่านยังเป็นพระอุปัชฌาย์จารย์ด้วยจึงมีสัทธิวิหาริกมากมาย เมื่อเห็นรูปอุปัชฌาย์ของตนผ่านมา จึงทำความเคารพกราบไหว้บูชากันทั่วไปตลอดลำน้ำ

     เมื่อศิษยานุศิษย์ในเรือได้เห็นเช่นนั้นก็เกิดความปลื้มปิติยินดีเป็นอย่างยิ่ง จึงมีความคิด ที่จะแห่รูปหลวงปู่ทอกรักทุกๆ ปี เพื่อให้ประชาชนคณะศิษย์ใกล้ไกล ทั่วไปได้กราบไหว้บูชากัน โดยกำหนดวันคือ วันแรม 6 ค่ำ เดือน 11 ของทุกปีเป็นวันที่ทำการแห่หลวงปู่ทางเรือ และในวันรุ่งขึ้นคือวันแรม 7 ค่ำ เดือน 11 เป็นวันตักบาตรเทโวหรือเรียกว่า "ตักบาตรพระร้อย" ของชาวไทยรามัญวัดอัมพวันบ้านบางขันหมากด้วย จึงเกิดประเพณีชักรูปเหมือนหลวงปู่ทอกรัก สุวณฺณสาโร ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

     ในปีพุทธศักราช 2485 ได้ทำการหล่อรูปเหมือนหลวงปู่ทอกรัก โดยมีพระอาจารย์ฉัว อดีตเจ้าอาวาส
วัดมะปรางหวาน สัทธิวหาริกของหลวงปู่ได้จัดสร้างรูปหล่อเท่าองค์จริงของหลวงปู่ขึ้น โดยท่านได้นำช่างปั้น มาปั้นรูปเหมือนหลวงปู่ขณะมีชีวิตอยู่ โดยหลวงปู่ทอกรักนั่งเป็นแบบให้ช่างปั้นด้วย รูปปั้นนั้นมีขนาดเท่าองค์จริง และได้หล่อเป็นรูปเหมือนหลวงปู่ทอกรัก เนื้อสัมฤทธิ์ขึ้น มาเป็นรูปหล่อที่มีลักษณะเหมือนหลวงปู่มากที่สุด ราวกับเป็นองค์ท่านจริงๆ และได้ใช้รูปหล่อนี้แห่ทางเรือแทนรูปถ่าย หลวงปู่จนถึงทุกวันนี้

ประเพณีแห่รูปเหมือนหลวงปู่ทอกรัก สุวณฺณสาโร กำหนดขึ้นขึ้นในวันแรม 6 ค่ำ เดือน 11 การแห่ทางเรือ โดยตระเตรียมเรือลำหนึ่ง สำหรับประดิษฐานรูปหล่อหลวงปู่ทอกรัก แล้วต่อเชือกยาวที่หัวเรือ จะมีขบวนเรือของชาวบ้านจะช่วยกันพายเรือลากจูงเรือหลวงปู่ทอกรัก ซึ่งชาวบ้านต่างก็จะตกแต่งประดับประดาเรือของตนให้สวยงาม ผู้ร่วมพิธีก็ต้องแต่งกายให้งดงามเช่นเดียวกัน การตั้งขบวนเรือเริ่มจากวัดใต้ คือวัดอัมพวันพายเรือทวนแม่น้ำลพบุรีขึ้นไปจนถึงวัดเสือ(วัดพยัคฆาราม) บางปีจะลากจูงไปจนถึงอำเภอท่าวุ้งที่วัดปากคลอง(ตำบลบางคู้) แล้วล่องแม่น้ำลพบุรีกลับมายังวัดอัมพวัน ประเพณีนี้มีความสนุกสนานมากในหมู่หนุ่มๆ สาวๆ ที่มีโอกาสเดินทางร่วมในขบวนแห่และช่วยกันพายเรือ และเมื่อเรือต้องกระทบคลื่นจากเรือยนต์ที่แล่นผ่านไปมา น้ำก็จะกระเส็นกระสายเข้าเรือทำให้เปียกปอนไปตามๆ กัน ครั้นถึงจุดหมายปลายทางจะมีข้าวห่อแจกผู้ร่วมในขบวนแห่ มีการตัดสินการแต่งกายของผู้ลงเรือแต่ละลำ มีการแข่งเรือ มีมหรสพสมโภชน์ กิจกรรมต่างๆ ล้วนมีความสนุกสนาน

     ปัจจุบันประเพณีแห่รูปหลวงปู่กรักได้เปลี่ยนจากทางเรือมาเป็นการแห่ทางรถยนต์แทน ในปัจจุบันการคมนาคมเปลี่ยนไป ทางวัดได้ทำการแห่รูปหล่อหลวงปู่กรักทางบกแทน โดยมีระยะทางคือออกจากวัดอัมพวันแห่รอบหมู่บ้านบางขันหมากไปถึงวัดสิงห์ทอง ออกถนนลพบุรี- สิงห์บุรี และเข้าสู่ตัวเมืองลพบุรีกลับสู่วัดอัมพวัน โดยมีประชาชน ชาวบ้าน ศิษยานุศิษย์จากทั่วสารทิศมาร่วมขบวนแห่ผู้ร่วมขบวนจะแต่งชุดไทยรามัญ หรือชุดต่างๆ ร่วมขบวนหลากหลายและมีโรงทานเลี้ยงตลอดเส้นทางที่แห่

     ภายในงานวัดอัมพวันจัดให้มีการปิดทองรูปหล่อเหมือนหลวงปู่ทอกรัก สุวณฺณสาโร ดังนั้นชาวไทยรามัญ(มอญ) บ้านบางขันหมาก เมืองลพบุรี จะแต่งชุดไทยรามัญท้องถิ่นของตนเองมาร่วมงาน และมีการละเล่นต่างๆ เช่นการแข่งเรือโบราณพื้นบ้าน, ประกวดเรือสวยงาม, มีเรือสวยงามพื้นบ้านของชาวบ้านมาร่วมงานกันมากมาย และการแสดงนิทรรศการวิถีชีวิตไทยรามัญ เป็นงานสืบสานวัฒนธรรมประเพณีไทยรามัญ นับว่าเป็นการแสดงความสามัคคีของชาวไทยรามัญ(มอญ) นอกจากนั้น ก็มีหน่วยงานราชการ ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ ในจังหวัดลพบุรี มาร่วมงานและสนับสนุนเป็นประจำทุกปี

ประวัติพระอุปัชฌาย์ทอกรัก สุวณฺณสาโร อดีตเจ้าอาวาสวัดอัมพวัน เจ้าคณะตำบลบางขันหมาก

ชาติภูมิ พระอุปัชฌาย์ทอกรัก สุวณฺณสาโร สกุลเดิม ท่อทอง กำเนิดเมื่อ วันศุกร์ ขึ้น 12 ค่ำ เดือน 11 ปีฉลู พุทธศักราช 2395 ณ บ้านบางขันหมากใต้ อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี โยมบิดามารดาเป็นชาวรามัญ ไม่ทราบนามที่แน่นอน

»»»»» ท่านได้เข้าสู่ร่มเงาแห่งบวรพระพุทธศาสนาแต่เยาว์วัย โดยท่านได้บรรพชาเป็นสามเณรและได้จำพรรษาอยู่ที่วัดอัมพวัน จนมีอายุครบอุปสมทบ จึงได้อุปสมบท ณ วัดอัมพวัน ตำบลบางขันหมาก อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี และครองสมณเพศ ตลอดมาจนได้ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดอัมพวันเป็นพระอุปัชฌาย์ และเป็นเจ้าคณะตำบลบางขันหมากใต้

»»»»» พระอุปัชฌาย์ทอกรัก สุวณฺณสาโร เป็นพระเถระที่เคร่งครัดต่อวัตรปฏิบัติในพระธรรมวินัย ถือสันโดษเป็นผู้มีความเมตตากรุณาเป็นที่ตั้ง ปรากฏเลื่องลือกันทั่ว ท่านเป็นที่เคารพศรัทธาจากญาติโยมศิษยานุศิษย์ทั้งใกล้และไกล

»»»»» นอกจากวัตรปฏิบัติแล้ว ทางด้านวิทยาคมพระอุปัชฌาย์ทอกรัก สุวณฺณสาโร เป็นพระเกจิอาจารย์ระดับแนวหน้าของจังหวัดลพบุรี มีเรื่องเล่า
มากมายที่กล่าวขวัญถึงกิตติศัพท์ด้านวัตถุมงคลของท่าน ที่สามารถสอบถามได้จากปากต่อปากของผู้เฒ่าผู้แก่ในท้องถิ่น

มรณภาพ ในวันแรม 7 ค่ำ เดือน 11 เป็นวันตักบาตรพระร้อยหรือวันตักบาตรเทโว เช้าวันนั้นท่านนั่งเรือไปรับบาตรจากชาวบ้านเหมือนปกติที่ทำอยู่ทุกปี พอตกเย็นท่านเกิดอาพาธกะทันหันด้วยความชราภาพมาก พระภิกษุสามเณรและคณะศิษย์ให้การอุปัฏฐากดูแลท่านด้วยดี ท้ายสุดท่านก็ได้มรณภาพลงด้วยอาการอันสงบในวันนั้นนั่นเอง ตรงกับวันพุธ แรม 7 ค่ำ เดือน 11 ปีมะแม พุทธศักราช 2486 รวมสิริอายุ 91 ปี พรรษา 70

(สมณเพศ หมายถึงเพศพระภิกษุ (คือ การโกนผมครองผ้ากาสาวะหรือผ้าสีเหลือง))
(วัตรปฏิบัติ หมายถึงการปฏิบัติตามหน้าที่หรือตามศีิล)
(สัทธิวิหาริก หมายถึงคำเรียกผู้ที่ได้รับการบวชจากพระอุปัชฌาย์ ใครเคยบวชจากพระอุปัชฌาย์รูปใดก็เป็นสัทธิวิหาริกของพระอุปัชฌาย์นั้น)
(วัดอัมพวัน ตั้งอยู่เลขที่ 91 หมู่ 1 ตำบลบางขันหมาก อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี)