ประวัติของสมเด็จพระนารายณ์ ยุคสมัย เชื้อสายราชวงศ์ เช่น สมเด็จพระนารายณ์มหาราชหรือ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 3 เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 27 แห่งกรุงศรีอยุธยา และเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 4 และพระองค์สุดท้ายของราชวงศ์ปราสาททอง โดยรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราชนั้นเจริญรุ่งเรืองที่สุดในสมัยกรุงศรีอยุธยา
สมเด็จพระนารายณ์มหาราชเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 27 แห่งกรุงศรีอยุธยาทรงครองราชย์เป็นระยะเวลา 32 ปี ระหว่าง พ.ศ. 2199 - พ.ศ. 2231 เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง เชื่อกันว่าพระราชชนนีสมเด็จพระนารายณ์มหาราชเป็นพระราชธิดาในสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม สมเด็จพระนารายณ์มหาราช เสด็จพระราชสมภพเมื่อราว พ.ศ. 2174 หรือ พ.ศ. 2175 เพราะพระราชพงศาวดารบันทึกว่าใน พ.ศ. 2199 นั้นทรงสั่งให้ประกอบพระราชพิธีเบญจเพสในเดือนยี่ เมื่อแรกประสูตินั้นพระประยูรญาติเห็นเป็น 4 กร (แสดงถึงความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ฮินดู เรื่องนารายณ์อวตาร) จึงขนานพระนามว่า“สมเด็จพระนารายณ์” มีพระราชอนุชาร่วมพระชนกหลายพระองค์ และมีพระขนิษฐภคินีร่วมพระชนนีเดียวกันคือเจ้าฟ้าศรีสุวรรณ หรือพระราชกัลยาณี ซึ่งต่อมาโปรดให้สถาปนาขึ้นเป็น กรมหลวงโยธาทิพ
หลังจากที่ทรงขึ้นครองราชย์ใน พ.ศ. 2199 แล้ว สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงประกอบพระราชกรณียกิจเป็นอเนกประการ ทั้งการทำนุบำรุงบ้านเมือง การสร้างและปฏิสังขรณ์วัดต่าง ๆ ทั่วราชอาณาจักร โดยใน พ.ศ. 2208 - พ.ศ. 2209 โปรดให้สถาปนาเมืองลพบุรีขึ้นเป็นที่ประทับอีกแห่งหนึ่ง เพื่อรักษาความมั่นคงของราชบัลลังก์ และเป็นการสร้างที่ประทับเพื่อพระราชกรณียกิจส่วนพระองค์ ปรากฏหลักฐานในเอกสารหลายฉบับทั้งไทยและต่างประเทศว่ารัชกาลของพระองค์ มีความยิ่งใหญ่เหนือรัชกาลอื่น โดยเฉพาะเรื่องการติดต่อกับต่างประเทศ เป็นเหตุให้ประวัติศาสตร์ของกรุงศรีอยุธยาในช่วงรัชกาลของพระองค์มีเอกสารมากมายที่มีประโยชน์ยิ่งต่อการศึกษาประวัติศาสตร์ไทย
ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
- อานนท์ จิตรประภาส. (2561). การค้าและการเมืองในพระราชประวัติสมเด็จพระนารายณ์ (ฉบับปรับปรุงแก้ไข). นนทบุรี : ศรีปัญญา.
- ธนิต อยู่โพธิ์. (2547). สมเด็จพระนารายณ์มหาราชและนักปราชญ์ราชกวีในรัชสมัย. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์.
- วัลลภา รุ่งศิริแสงรัตน์. (2537). ลพบุรี : อดีต - ปัจจุบัน. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช