ป้อม
ป้อมที่เรียงรายรอบเมืองลพบุรีนั้นสร้างในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ลักษณะป้อมก่ออิฐถือปูน สถาปัตยกรรมได้แบบอย่างมาจากตะวันตก เพราะมีหลักฐานระบุว่า " เมื่อบาทหลวงฝรั่งเศสทราบข่าวว่าสมเด็จพระนารายณ์มหาราชมีพระราชประสงค์ให้สร้างป้อมปราการ ที่เมืองลพบุรี บาทหลวงฝรั่งเศสก็อาสาถวายการช่วยเหลือโดยส่งชาวอิตาเลียนชื่อ โทมัส วัลกุอาเนรา (Thomus valguanera) ผู้เชี่ยวชาญทางวิศวกรรมศาสตร์เข้ารับสนองพระยุคลบาท บาทหลวงผู้นี้ได้ช่วยสร้างป้อมตามแบบยุโรป " ป้อมที่เหลืออยู่ในปัจจุบันที่มีลักษณะค่อนข้างสมบูรณ์มีอยู่ 2 แห่ง คือ
ป้ อ ม ท่ า โ พ ธิ์
ตั้งอยู่เนินท่าโพธิ์ อยู่ทางทิศเหนือของวัดมณีชลขัณฑ์
ป้ อ ม ช น ะ ส ง ค ร า ม
ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของสถานีรถไฟลพบุรี เป็นป้อมที่มีลักษณะสูงใหญ่มาก นับเป็นปราการเมือง ที่สำคัญในอดีต