เทวสถาน หรือปรางค์แขก

เทวสถาน หรือปรางค์แขก

     ปรางค์แขกเป็นปรางค์ก่อด้วยอิฐขนาดใหญ่ ไม่ใช่ศิลาแลง เป็นเทวสถานของขอม   เป็นลักษณะของพระปรางค์ 3 องค์เรียงกัน   ปรางค์องค์กลางสูง และใหญ่กว่าปรางค์ที่ขนาบอยู่ 2 ข้าง ปรางค์ทั้ง 3   เป็นอิสระจากกัน คือไม่มีระเบียงเชื่อมต่อกัน   พระปรางค์แต่ละองค์จะเจาะช่องประตูองค์ละ 4 ช่อง   แต่มีประตูใช้จริงเพียงประตูเดียว ที่สามารถเข้าไปในองค์พระปรางค์ได้คือ   ประตูด้านหน้า ซึ่งหันไปทางทิศตะวันออก   ส่วนประตูทางด้านขวา และด้านหลัง ขององค์พระปรางค์ เป็นประตูหลอก   สร้างขึ้นเพื่อความงามทางสถาปัตยกรรม 
     องค์ปรางค์เดิมนั้นเป็นอาคารก่อด้วยอิฐขัดเรียบ ไม่สอปูนแต่สอด้วยยางไม้   สันนิษฐานว่า ภายในบรรจุรูปเคารพ เป็นความสามารถอย่างน่าอัศจรรย์ของช่างโบราณ   กรอบประตูทางเข้าสลักจากหินทรายเลียนแบบกรอบประตูไม้   นักโบราณคดีสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 15   ก่อสร้างคล้ายกับปรางค์ศิลปเขมรแบบพะโค (พ.ศ.1425-1436) เป็นปรางค์แบบเก่า   เพื่อเป็นเทวสถานใช้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาฮินดู   สังเกตได้ว่ายังมีฐานศิวลึงค์ปรากฏอยู่ในองค์กลางของเทวสถาน
     ต่อมาได้รับการบูรณะซ่อมแซมครั้งใหญ่ด้วยอิฐสอปูน   ซึ่งเข้าใจว่ากระทำในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พร้อม ๆ   กับสร้างวิหารเล็กหน้าปรางค์ ซึ่งมีประตูทางเข้าแบบโค้งแหลม   และถังเก็บน้ำซึ่งอยู่ทางด้านทิศใต้ของปรางค์   เทวสถานปรางค์แขกนับได้ว่าเป็นโบราณสถานที่เก่าแก่ที่สุดของจังหวัดลพบุรี   ที่ยังเหลือสภาพให้เห็นปรากฏอยู่