ประเพณีชักพระศรีอารีย์วัดไลย์
ประเพณีชักพระศรีอาริย์ วัดไลย์ อยู่ที่ ตำบลเขาสมอคอน อำเภอท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี เป็นประเพณีที่ชาวบ้านถือปฏิบัติกันมาช้านานและเชื่อกันว่า "พระศรีอาริย์ หรือพระศรีอริยเมตไตร" จะมาตรัสรู้เป็นสัมมาสัมพุทธเจ้าในโลกมนุษย์หลังจากสิ้นสุดศาสนาของพระมหาสมณโคดมแล้ว 5,000 ปี เพื่อเผยแผ่พระพุทธศาสนา เรียกว่า "ศาสนาพระศรีอาริย์" จึงได้มีการสร้างรูปพระศรีอาริย์ขึ้น เพื่อเป็นที่เคารพสักการะ โดยเชื่อกันว่าจะได้ไปเกิดในยุคศาสนา ของพระศรีอาริย์ แล้วจะมีความร่มเย็นเป็นสุข
ประเพณีชักพระศรีอาริย์ วัดไลย์ แต่เดิมจะจัดในช่วงหน้าน้ำตรงกับวันแรม 5 ค่ำ เดือน 11 เป็นประเพณีทางชลมารค เพราะน้ำจะท่วมทุ่งการสัญจรไปทางเรือสะดวก การแห่ทางชลมารค จะอัญเชิญรูปพระศรีอาริย์ ลงเรือปิกนิก เรียกกันว่า "เรือทรง" มีเรือพายของคณะกรรมการวัดใช้เชื่อกลากจูงนำหน้า และมีเรือพ่ายของชาวบ้านนับร้อยๆ ลำ ร่วมขบวนแห่ มีบางพวกก็แข่งเรือยาว บางพวกเล่นเพลงฉ่อยและเพลงเรืออย่างสนุกสนาน ท้ายขบวนมีเรือเอี้ยมจุ๊นของทางวัดบรรทุกวงมโหรี ปี่พาทย์ และแตรวง บรรเลงให้ความครึกครื้นไปตลอดทาง โดยเรือทุกลำจะตกแต่งอย่างสวยงาม เพื่อโยงเรือทรงและผลัดเปลี่ยนกันจูงไปตามลำน้ำบางขามจนถึงวัดมหาสอน ตำบลมหาสอน อำเภอบ้านหมี่ ตลอดระยะทางจะมีการตั้งโรงทานเลี้ยงอาหารและเครื่องดื่มแก่ผู้ร่วมขบวนเป็นระยะๆ เมื่อขบวนแห่กลับมาถึงวัดก็จะเปิดโอกาสให้ประชาชนได้มนัสการ สรงน้ำ และปิดทองพระ ในตอนกลางคืนประชาชนจะนำเรือพายมาลอยอยู่หน้าวัดเพื่อฟังพ่อเพลงแม่เพลงเล่นเพลงพื้นบ้าน โต้ตอบกันเป็นที่สนุกสนาน และเรือทุกลำจะมีการจุดตะเกียงจนดูสว่างไสวไปทั่ว ส่วนบนศาลา วัดไลย์นั้นจะมีการเทศนาเรื่องตำนานพระศรีอาริย์ วัดไลย์ ให้ประชาชนฟังไปพร้อมๆ กัน
ประเพณีชักพระศรีอาริย์ วัดไลย์ทางชลมารคได้ล้มเลิกไปตั้งแต่ปี พ.ศ. 2507 เพราะได้มีการสร้างเขื่อนเจ้าพระยา ที่จังหวัดชัยนาท เพื่อกักเก็บน้ำไว้ใช้ในการเกษตร จึงทำน้ำเหนือที่เคยไหลท่วมทุ่ง ตำบลเขาสมอคอนก็แห้งแล้งลง ประเพณีชักพระศรีอาริย์ วัดไลย์ก็ได้เปลี่ยนมาจัดในฤดูแล้งแทน คือ วันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 6 เป็นประเพณีแห่ทางสถลมารค แต่พิธีการต่างๆ ยังคงอนุรักษ์แบบแผนเดิมไว้
ปัจจุบันประเพณีชักพระศรีอาริย์ วัดไลย์ ทางสถลมารคได้กำหนดให้วันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 6 ของทุกปี โดยถือปฏิบัติมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2507 ทางวัดจะจัดขบวนแห่และได้มีการอัญเชิญรูปหล่อพระศรีอาริย์ ประดิษฐานบนตะเฆ่ชนิดไม่มีล้อทำเป็นบุษบกมีหลังคาหรือทำเป็นฉัตรกั้นแทน แล้วนำเชือกขาดใหญ่ 2 เส้น ผูกตะเฆ่เป็น 2 แถว ให้ประชาชนทั้งหลายที่มาร่วมงานช่วยกันชักลาก ไปตามเส้นทางที่กำหนดไว้ เมื่อถึงเวลาจะจุดพลุ พร้อมตีกลองและระฆัง เป็นสัญญาณให้เริ่มฉุดลากตะเฆ่ เพื่ออัญเชิญรูปพระศรีอาริย์แห่ผ่านหมู่บ้านต่างๆ เริ่มจากวัดไลย์ไปสิ้นสุดที่วัดท้องคุ้ง ซึ่งตลอดระยะทาง จะมีผู้มาตั้งโรงทานเลี้ยงอาหารนานาชนิด กับประชาชนทั้งหลายที่มาร่วมงาน มีดนตรีและการละเล่นต่าง ๆ เมื่อสุดเส้นทางที่กำหนดไว้ จึงแห่รูปพระศรีอาริย์กลับ พอถึงวัดอัญเชิญขึ้นประดิษฐานยังวิหารตามเดิมและเปิดโอกาสให้ประชาชนมานมัสการ ปิดทอง กลางคืนจะมีมหรสพสมโภชตลอดงาน