Page 90 - งานศิลปหัตถกรรม ลาวแง้ว บ้านหนองเมือง ลพบุรี
P. 90
82
๓.๘ ครกต�าข้าว สาก เป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งซึ่งใช้ส�าหรับต�าข้าว
68
ภาพประกอบ 45 ครกต าข้าว สาก ของลาวแง้วบ้านหนองเมือง
ภาพประกอบ ๔๕ ครกต�าข้าว สาก ของลาวแง้วบ้านหนองเมือง
รูปแบบ
จากการสัมภาษณ์ ลุงกอง ศรีจันชัย ได้พูดถึงครกต าข้าวกับสากไว้ว่า ตัวครกท าจาก
ท่อนไม้เนื้อแข็งทั้งต้นตัดให้มีความยาว 80-90 เซนติเมตร เส้นผ่าศูนย์กลาง 50-
รูปแบบ
60 เซนติเมตร ใช้ขวานขุดให้เป็นร่องลึกตรงกลางแล้วน าขี้เลื่อยหรือแกลบใส่เป็นเชื้อจุดไฟเผา
ตรงกลางจะท าให้ขุดง่ายขุดให้เป็นโพรงลึกตามต้องการ แล้วจึงขัดภายในให้เรียบ (กอง ศรีจัน
จากการสัมภาษณ์ ลุงกอง ศรีจันชัย ได้พูดถึงครกต�าข้าวกับสากไว้ว่า
ชัย. สัมภาษณ์. 2558)
ลวดลำย
ตัวครกท�าจากท่อนไม้เนื้อแข็งทั้งต้นตัดให้มีความยาว ๘๐-๙๐ เซนติเมตร
ครกที่พบท าด้วยไม้เนื้อแข็ง ไม่มีลวดลาย สากจะท าเป็นหกเหลี่ยมหรือกลมมนก็ได้
วัสดุ
เส้นผ่าศูนย์กลาง ๕๐-๖๐ เซนติเมตร ใช้ขวานขุดให้เป็นร่องลึกตรงกลางแล้ว
วัสดุที่นิยมน ามาท าครก ได้แก่ ไม้เนื้อแข็งส่วนมากจะท าด้วย ไม้มะค่า ไม้ประดู่ ไม้สัก
ส่วนสากท าจากไม้เนื้อแข็งยาว 2 เมตร ปลายทั้งสองข้างโค้งมน หัวสากจะมนใหญ่ ส่วนปลาย
น�าขี้เลื่อยหรือแกลบใส่เป็นเชื้อจุดไฟเผาตรงกลางจะท�าให้ขุดง่ายขุดให้เป็นโพรง
สากจะมนเรียวเล็ก บริเวณกลางคอดกลม พอดีกับมือก าอย่างหลวม
กำรใช้สอย
ลึกตามต้องการ แล้วจึงขัดภายในให้เรียบ (กอง ศรีจันชัย. สัมภาษณ์. ๒๕๕๘)
ลวดลาย
ครกที่พบท�าด้วยไม้เนื้อแข็ง ไม่มีลวดลาย สากจะท�าเป็นหกเหลี่ยมหรือ
กลมมนก็ได้
วัสดุ
วัสดุที่นิยมน�ามาท�าครก ได้แก่ ไม้เนื้อแข็งส่วนมากจะท�าด้วย ไม้มะค่า ไม้ประดู่
ไม้สัก ส่วนสากท�าจากไม้เนื้อแข็งยาว ๒ เมตร ปลายทั้งสองข้างโค้งมน หัวสาก
จะมนใหญ่ ส่วนปลายสากจะมนเรียวเล็ก บริเวณกลางคอดกลม พอดีกับมือก�า
อย่างหลวม
ศิลปหัตถกรรมของชาติพันธุ์ลาวแง้ว
