Page 88 - งานศิลปหัตถกรรม ลาวแง้ว บ้านหนองเมือง ลพบุรี

80

65

66

กะโห้จะใช้ในเวลานวดข้าวขณะอยู่ในลาน ใช้ชักดึงเมล็ดข้าวเปลือกให้เป็นกอง ๆ ตามที่

ต้องการ จะง่ายต่อการตวงหรือการตักขนเข้ายุ้งฉาง นอกจากใช้ลากข้าวเปลือกที่อยู่ในลานแล้ว

กะโห้ยังใช้ส าหรับดึงข้าวเปลือกในเวลาขนลงจากเกวียนหรือรถ เพื่อขนใส่ยุ้งฉางได้สะดวก

ควำมเชื่อ ประเพณี
จากการสัมภาษณ์พบว่ากะโห้ที่ใช้ในชีวิตประจ าวันของลาวแง้วนั้น สร้างขึ้นเพื่อประโยชน์

ใช้สอยเป็นหลักไม่ได้เกี่ยวพันกับความเชื่อหรือประเพณีอื่นใด
ภาพประกอบ 43 กะโห้ ของลาวแง้วบ้านหนองเมือง
ภาพประกอบ ๔๓ กะโห้ ของลาวแง้วบ้านหนองเมือง
รูปแบบ
จากการสัมภาษณ์ คุณ รัชชุดา อนุกูล ได้พูดถึงกะโห้ไว้ว่า สมัยก่อนเมื่อเกี่ยวข้าวก็จะ
3.7 พลั่ว เป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งซึ่งใช้ส าหรับสาดข้าว
นวดข้าวถ้าข้างมีจ านวนมาก ๆ จะใช้วัวควายหลายตัวมาย่ าฟ่อนข้าวที่เรียงไว้บนลาน จนเมล็ด

ข้าวร่วงหลุดจากฟางจนหมด จากนั้นจะใช้คันฉายเป็นเครื่องมือเขี่ยสงฟางออกจากเมล็ดข้าวไป

กองไว้รอบ ๆ ลาน การรวมกองข้าวเปลือกจะใช้ไม้กะโห้ ลากกวาดเมล็ดข้าวมารวมกันเป็นกอง
(รัชชุดา อนุกูล. สัมภาษณ์. 2558) ไม้กะโห้จะมีลักษณะด้ามท าด้วยไม้เหลี่ยมยาวประมาณ

2.50 เมตร โค้งเล็กน้อย กะโห้ มีลักษณะคล้ายกับคราดมือ แต่แตกต่างกันในส่วนซี่คราด คราด

มือจะเหลาไม้เป็นซี่ ๆ ส าหรับคราดพิเศษฟางข้าว กะโห้มีที่คราดเป็นแผ่นไม้หนาทึบ มีความสูง
ประมาณ 15 เซนติเมตร ยาวประมาณ 30 เซนติเมตร ใช้ไม้หนาขนาด 1 – 3 เซนติเมตร ใช้กบ

ไสแผ่นไม้ให้เรียบ แผ่นไม้ในส่วนล่างซึ่งท าหน้าที่คราดข้าวเปลือก ไสให้บางแฉลบส่วนด้านบน

จะหนากว่า การไสให้บางนี้ช่วยให้การชักดึงข้าวได้สะดวก ในเวลาใช้แรงมือกดที่ด้ามไม้กะโห้
คมไม้ที่บางแฉลบจะท าให้กดลงไปในกองข้าวเปลือก และชักดึงได้ง่าย ใช้สิ่วเจาะแผ่นไม้ตรง

กึ่งกลางแผ่น เจาะริมขอบด้านบนให้มีขนาดเล็กกว่าด้ามไม้จับเล็กน้อย (บุญทัน บุญแก้ว.
สัมภาษณ์.2558)

ลวดลำย
กะโห้ที่พบท าด้วยไม้ ไม่มีลวดลาย
วัสดุ
วัสดุที่นิยมน ามาท ากะโห้ ได้แก่ ไม้เนื้อแข็งส่วนมากจะท าด้วยไม้สัก
กำรใช้สอย

ภาพประกอบ ๔๔ พลั่ว ของลาวแง้วบ้านหนองเมือง
ภาพประกอบ 44 พลั่ว ของลาวแง้วบ้านหนองเมือง

ศิลปหัตถกรรมของชาติพันธุ์ลาวแง้ว
รูปแบบ
จากการสัมภาษณ์ ลุงบุญทัน บุญแก้ว ได้พูดถึงพลั่วไว้ว่า พลั่วใช้ส าหรับตักเมล็ด
ข้าวเปลือก การเลือกไม้มาท าพลั่ว จะเลือกไม้สัก หรือไม้เนื้อค่อนข้างเบา ตกแต่งง่าย หากไม่มี
ไม้ที่น ามาท าพลั่วจะเป็นไม้แผ่นยาวประมาณ 2 เมตรหนาประมาณ 15 เซนติเมตร ตัวพลั่วที่ตัก
ข้าวส าหรับสาดจะกว้างประมาณ 2 เมตร เหลาและไสกบกลม ๆ เหมือนด้ามพาย วิธีใช้พลั่ว มือ