Page 89 - งานศิลปหัตถกรรม ลาวแง้ว บ้านหนองเมือง ลพบุรี
P. 89
80 81
๓.๗ พลั่ว เป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งซึ่งใช้ส�าหรับสาดข้าว
รูปแบบ
จากการสัมภาษณ์ ลุงบุญทัน บุญแก้ว ได้พูดถึงพลั่วไว้ว่า พลั่วใช้ส�าหรับ
ตักเมล็ดข้าวเปลือก การเลือกไม้มาท�าพลั่ว จะเลือกไม้สัก หรือไม้เนื้อค่อนข้างเบา
ตกแต่งง่าย หากไม่มี ไม้ที่น�ามาท�าพลั่วจะเป็นไม้แผ่นยาวประมาณ ๒ เมตรหนา
ประมาณ ๑๕ เซนติเมตร ตัวพลั่วที่ตักข้าวส�าหรับสาดจะกว้างประมาณ ๒ เมตร
เหลาและไสกบกลม ๆ เหมือนด้ามพาย วิธีใช้พลั่ว มือจับที่ด้ามพลั่วใช้ปลายพลั่ว
ที่เป็นรางหรือส่วนเว้านั้น ตักเมล็ดข้าวที่ได้จากการทุบฟ่อนข้าว การใช้พลั่วตัก
เมล็ดข้าวเปลือกสาดให้เมล็ดข้าวลีบและเศษที่ไม่ต้องการแยกออกจากกัน เวลา
สาดจะสาดขวางทางลม เพื่อให้ส่วนที่ไม่ต้องการปลิวไปตามลม คงเหลือแต่
เมล็ดข้าวหล่นอยู่ในลาน หากลมแรงเกินไปก็ไม่เหมาะที่สาดข้าวในเวลานั้น
เพราะจะพัดเอาเอาเมล็ดข้าวเปลือกไปได้ เมล็ดข้าวลีบที่ปลิวไปไม่ไกลกองเมล็ด
ข้าวเปลือก ชาวบ้านจะน�าใส่กระด้งฝัดอีกทีหนึ่ง ปัจจุบันการใช้พลั่วสาดข้าว
ไม่มีให้เห็นแล้ว (บุญทัน บุญแก้ว. สัมภาษณ์. ๒๕๕๘)
ลวดลาย
พลั่วที่พบท�าด้วยไม้เนื้อแข็ง ไม่มีลวดลาย
วัสดุ
วัสดุที่นิยมน�ามาท�าพลั่ว ได้แก่ ไม้เนื้อแข็งน�้าหนักเบาส่วนมากจะท�า
ด้วยไม้สัก
การใช้สอย
เอาไว้ส�าหรับตักเมล็ดข้าวเปลือกสาดให้เมล็ดข้าวลีบและเศษที่ไม่ต้องการแยก
ออกจากกัน
ความเชื่อ ประเพณี
จากการสัมภาษณ์พบว่าพลั่วที่ใช้ในชีวิตประจ�าวันของลาวแง้วนั้น สร้างขึ้นเพื่อ
ประโยชน์ใช้สอยเป็นหลักไม่ได้เกี่ยวพันกับความเชื่อหรือประเพณีอื่นใด
ศิลปหัตถกรรมของชาติพันธุ์ลาวแง้ว จุติรัช อนุกูล
