Page 22 - งานศิลปหัตถกรรม ลาวแง้ว บ้านหนองเมือง ลพบุรี
P. 22
14
มักเป็นไปเพื่อการด�ารงชีพมากกว่า เพราะฉะนั้นศิลปะพื้นบ้านประเภทต่างๆ
จึงตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเป็นอยู่ของชาวบ้าน ในท้องถิ่นเป็นส�าคัญ สิ่งที่
เป็นศิลปะพื้นบ้านจึงมีลักษณะเป็นไปตามถิ่นก�าเนิด ซึ่งอาจมีรูปแบบ วิธีการ
และวัสดุแตกต่างกันไป ทั้งที่เป็นการใช้สอยอย่างเดียวกัน เช่น ภาชนะส�าหรับ
ตักน�้าที่ต้องมีไว้ใช้ทุกครัวเรือน ทางภาคใต้จะท�าด้วยใบจากหรือกาบของต้นไม้
ชนิดหนึ่งคือต้นหลาวโอน ที่เรียกว่า หมา ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะถิ่นของทางใต้
ที่มีต้นหลาวโอนหรือต้นจากขึ้นอยู่มาก ทางภาคเหนือเป็นภาชนะที่สานด้วย
ไม้ไผ่มีไม้ยาว ๒ ชิ้นที่ปลายไขว้กันเป็นที่ลือเรียกว่า น�้าทุ้ง ภาคอีสานจักสาน
ด้วยไม้ไผ่เช่นกัน และเอาชันยาเพื่อป้องกันน�้ารั่ว มีไม้ดัดโค้งเป็นที่ถือ เรียกว่า
คุ โดยเราจะเห็นว่าภาชนะทั้ง ๓ ชนิด มีจุดมุ่งหมายและประโยชน์ใช้สอยอย่าง
เดียวกัน แต่ด้วยเพราะอยู่ในแหล่งก�าเนิดท้องถิ่นที่ต่างกัน จึงท�าให้ทรัพยากร
ที่ใช้มีความต่างกัน หรืออาจมีวัสดุเดียวกัน แต่วิธีการสร้างงานและรูปแบบที่
สืบทอดของแต่ละถิ่นเป็นไปอย่างเฉพาะตัวเฉพาะถิ่น ซึ่งรวมถึงการมีรสนิยม
ตกทอดเป็นสิ่งที่สืบต่อกันมาในแต่ละท้องถิ่นที่ต่างกันด้วย
ลักษณะพิเศษของศิลปะพื้นบ้าน เป็นผลงานที่มีความเรียบง่ายรูปแบบ
และวิธีการเป็นไปตามสภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่เรียบง่ายไม่ยุ่งยากสลับซับซ้อน
แม้ว่าศิลปะพื้นบ้านส่วนใหญ่จะท�าขึ้นเพื่อใช้สอยในชีวิตประจ�าวันหรือต่อสังคม
เศรษฐกิจ ศาสนาและอื่นๆ โดยมีจุดประสงค์ที่ตรงตามหน้าที่เด่นชัดในตัว
มันเอง แต่ก็พบว่ามีผลงานศิลปะพื้นบ้านจ�านวนไม่น้อยที่ได้มีการท�าขึ้นตาม
ความพอใจของชาวบ้านเอง ซึ่งสร้างสรรค์ขึ้นมาโดยไม่ได้รับใช้ความจ�าเป็นและ
ความต้องการของชุมชนในท้องถิ่น แต่เป็นผลงานที่สร้างขึ้นเพื่อตอบสนองความ
รู้สึกด้านอารมณ์ อันเป็นสิ่งธรรมดาโลกที่มนุษย์พึงแสวงหาความเพลิดเพลิน
บันเทิงใจ ซึ่งอาจเป็นเพราะว่าบางสมัย บางเวลา ชาวบ้านอาจมีความเป็นอยู่
อุดมสมบูรณ์ มีเวลาเหลือเฟือที่จะประดิษฐ์ ประดับประดาผลงานให้มี
ความวิจิตรพิสดารกว่าเป็นอยู่ เช่น การเขียนภาพจิตรกรรมบนฝาผนังโบสถ์
และวิหาร การเขียนลวดลายลงบนเรือกอและ การแกะสลักลวดลายลงบนพนัก
ศิลปหัตถกรรมของชาติพันธุ์ลาวแง้ว
