Details

Category: สถานที่ท่องเที่ยว

พิพิธภัณฑ์ : แหล่งความรู้พิพิธภัณฑ์

     พิพิธภัณฑ์คืออะไร "พิพิธภัณฑ์" แปลรวมได้ความว่า สิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ นานาที่เก็บรวบรวมไว้เพื่อการชื่นชมและศึกษาหาความรู้ เช่นโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุเป็นต้น "สถาน" หมายถึง สถานที่แหล่งที่ตั้งปราการ เป็นคำเติมท้ายสถานที่สำคัญ สำหรับคำว่า "พิพิธภัณฑ์" ในภาษาอังกฤษจะใช้คำว่า "Museum"

พิพิธภัณฑ์ในประเทศไทย

     พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่ ในรัชกาลที่ 4 ทรงสนพระทัยวิชาประวัติศาสตร์ และโบราณคดี ครั้นเมื่อทรงผนวช เป็นสมณเพศ ได้เสด็จธุดงค์ไปยังหัวเมืองต่างๆ เป็นเหตุให้ทรงทอดพระเนตรโบราณวัตถุสถานแบบสมัยต่างๆ และทรงศึกษาหาความรู้มากขึ้น ทั้งยังทรงห่วงใยมรดกทางศิลปอันล้ำค่ากลัวจะสูญหายไป จึงทรงเก็บรวบรวมโบราณวัตถุต่างๆ เข้ามาไว้ที่กรุงเทพฯ เช่นศิลาจารึกสุโขทัย พระแท่นมนังคศิลา และอื่นๆ อีกมาก
      ครั้นเมื่อพระองค์เสด็จขึ้นเถลิงถวัลย์ราชสมบัติจึงเป็นโอกาสให้พระองค์สามารถดำเนินงานจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ส่วนพระองค์ขึ้นเป็นครั้งแรก ณ "พระที่นั่งราชฤดี" เป็นตัวตึกแบบฝรั่ง มีพื้นที่ใช้สอยสำหรับเป็นที่ประทับว่าราชการ เมื่อเวลาว่างออกขุนนาง พร้อมทั้งยังใช้เป็นที่ตั้งแสดงโบราณศิลปวัตถุ ทั้งหมดที่พระองค์ทรงเก็บรวบรวมไว้ตลอด จนสิ่งของที่นานาประเทศสั่งเข้ามาทูลเกล้าฯ ถวายเป็นราชไมตรี
      ต่อมาในปี พ.ศ. 2399 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้สร้าง "พระที่นั่งประพาสพิพิธภัณฑ์" มีขนาดใหญ่กว่าพระที่นั่งราชฤดี และโปรดเกล้าฯให้ย้ายสิ่งของทั้งหมด จากพระที่นั่งราชฤดีมาไว้ที่พระที่นั่งประพาสพิพิธภัณฑ์ทั้งหมด
      นอกจากการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์แล้วพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ยังได้ทรงพระราชนิพนธ์อธิบายเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ โบราณคดี และขนบธรรมเนียมประเพณีต่างๆ ไว้เป็นจำนวนมากถือได้ว่าพระองค์ เป็นผู้ดูแลพิพิธภัณฑสถานในประเทศไทย ทั้งยังทรงเป็นผู้บัญญัติคำ "พิพิธภัณฑ์" ขึ้นใช้

พิพิธภัณฑ์สถานสำหรับประชาชน

     ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้จัดตั้งพิพิธภัณฑสถานขึ้นที่ศาลาสหทัยสมาคมในพระบรมมหาราชวัง เมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ.2417 นิยมเรียกทับศัพท์กันว่า "หอมิวเซี่ยม" ทั้งนี้เพื่อให้ประชาชนทั่วไปเข้าชมได้ และในทุกๆ ปี ในวันเฉลิมพระชนมพรรษา ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้จัดนิทรรศการพิเศษ (Special Exhibition) ทั้งยังเปิดโอกาสให้ พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ พระภิกษุ และราษฎร นำสิ่งของต่างๆ มาตั้งแสดงหากของชิ้นใดงดงามแปลกประหลาดเป็นที่พอพระราชหฤทัย ก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานรางวัลแก่เจ้าของ

     เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรเมืองโบราณสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์แล้ว บางครั้งเมื่อทอดพระเนตรเห็นโบราณศิลปวัตถุที่มีค่าถูกปล่อยทิ้งเกรงจะชำรุดเสียหายจึงโปรดเกล้าฯ ให้นำลงมาเก็บรักษาที่กรุงเทพฯ ส่วนเมืองต่างๆ ที่มีศิลปะโบราณวัตถุ ก็ให้นำสิ่งของเหล่านั้นมาเก็บไว้ที่ศาลากลาง ซึ่งเมื่อมีจำนวนมากขึ้นก็กลายเป็นพิพิธภัณฑ์

     ครั้นถึง พ.ศ.2430 ทรงโปรดเกล้าฯให้ย้ายพิพิธภัณฑสถานจากศาลาหัยสมาคมไปตั้งที่พระที่นั่งตอนหน้า 3 องค์ (พระที่นั่งศิวโมกขพิมาน พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ และพระที่นั่งอิศราวินิจฉัยในพระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า) ) กิจการพิพิธภัณฑ์ได้ขยายเป็นพิพิธภัณฑสถานสำหรับพระนคร และมีบทบาทเผยแพร่ความรู้แก่ประชาชนที่ไปมากขึ้น ต่อมวันที่ 4 ธันวาคมพ.ศ.2432 โปรดตั้งเป็นกรมพิพิธภัณฑ์สังกัดกรมศึกษาธิการ และโปรดให้กรมพิพิธภัณฑ์ขึ้นมาอยู่ในสังกัดของกระทรวงธรรมการ และได้เปิดพิพิธภัณฑ์สถานให้ประชาชนได้ชมกัน สัปดาห์ละ 2 ครั้ง
      ครั้นถึง พ.ศ.2450 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าจัดตั้ง "โบราณคดีสโมสร" สำหรับสมาชิกที่สนใจศึกษาเกี่ยวกับเรื่องประวัติศาสตร์ โบราณคดี ศิลปะ และวัฒนธรรม

     ในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงสนับสนุนกิจการพิพิธภัณฑสถาน และแต่งตั้งให้กรรมการหอสมุดสำหรับพระนครมีหน้าที่รับผิดชอบโบราณวัตถุสถานอีกอย่างหนึ่งเพราะงานหอพระสมุดที่เกี่ยวข้องกับการสอบสวนเรื่องทาง โบราณคดีอยู่แล้ว จึงได้มี "ประกาศจัดการตรวจรักษาของโบราณ เมื่อวันที่ 17 มกราคม 2466" นับเป็นประกาศฉบับแรก ที่กล่าวถึงงานสงวนรักษาโบราณวัตถุสถานในพระราชอาณาจักรอันเป็นต้นแบบแห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยโบราณวัตถุสถานและพิพิธภัณฑสถานสมัยต่อมา

     ในสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 มีพระราชบัญญัติโอนพิพิธภัณฑสถาน ให้อยู่ในความปกครองของหอพระสมุดสำหรับพระนคร และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนา "ราชบัณฑิตยสภา" ขึ้น เพื่อทำหน้าที่บำรุงกิจการทางวรรณคดี โบราณคดี และศิลปากร หอสมุดสำหรับพระนคร และพิพิธภัณฑสถานสำหรับพระนคร จึงอยู่ในความรับผิดชอบของราชบัณฑิตยสภาด้วย

     เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2469 ได้ตราพระราชบัญญัติเกี่ยวกับโบราณวัตถุและศิลปะวัตถุประกาศออกมาใช้ ส่วนวันที่ 3 พฤษภาคม 2476 มีพระราชบัญญัติจัดตั้งกรมศิลปากรขึ้นใหม่ โปรดเกล้าฯ ให้โอนงานธุรการทั้งหมดจากราชบัณฑิตยสถานมาอยู่ในสังกัดพิพิธภัณฑสถาน สำหรับพระนครเป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร ในเวลาต่อมา

     ในสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ได้มีพระราชบัญญัติโบราณสถาน โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พ.ศ.2504 ออกประกาศใช้ และนับตั้งแต่ พ.ศ.2504 เป็นต้นมากิจการพิพิธภัณฑสถานในประเทศไทย ได้พัฒนาขยายตัวออกไปมาก

การจัดแบ่งประเภทของพิพิธภัณฑ์

     ปัจจุบันเกิดพิพิธภัณฑ์ขึ้นมากมาย และมีเกือบทุกประเภท นักวิชาการบางท่านได้กำหนดประเภทของพิพิธภัณฑ์แบ่งกว้างๆ เพียง 2 ประเภทคือ
     1. พิพิธภัณฑ์ประเภทวัฒนธรรม (Cultural Museum) คือ พิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงเรื่องทางวัฒนธรรมของมนุษย์ทั้งหมด
     2. พิพิธภัณฑ์ประเภทวิทยาศาสตร์ (Science Museum) คือพิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวข้องกับทางด้านวิทยาศาสตร์ทั้งหมด หรือเกี่ยวข้องกับสาขาวิทยาศาสตร์

บทบาทของพิพิธภัณฑ์กับการศึกษา

     การศึกษาเป็นการพัฒนาคนในทุกๆ ด้าน ไม่เฉพาะเพียงให้ความรู้เท่านั้น ดังนั้นการศึกษาจึงไม่ได้อยู่เพียงที่นักเรียนแต่อยู่ที่สิ่งแวดล้อมทุกแห่ง และพิพิธภัณฑสถานก็เป็นสถานที่ที่สำคัญยิ่งแห่งหนึ่ง ซึ่งจะเป็นสถานที่ที่สามารถพัฒนาในเรื่องความคิด ความเข้าใจ คุณค่า ทัศนคติได้อย่างกว้างขวาง
     พิพิธภัณฑสถานเป็นสถานที่จัดแสดงวัตถุในแขนงวิชาต่างๆ และปัจจุบันพิพิธภัณฑสถานก็ได้เปลี่ยนแปลงไปตามความต้องการทางสังคม
     วัตถุประสงค์ของการศึกษาในพิพิธภัณฑสถาน คือ ให้ความรู้โดยอาศัยหลักฐานข้อเท็จจริงต่างๆ ให้ความคิดความอยากรู้อยากเห็น สร้างแรงจูงใจสร้างความประทับใจให้เห็นคุณค่า สร้างทัศนคติที่ดีและถูกต้องแก่ผู้ชม

ความสำคัญของพิพิธภัณฑ์กับการเรียนรู้ของนักเรียน

     การศึกษาในพิพิธภัณฑ์มีส่วนช่วยส่งเสริมให้เด็กใช้ความคิดใช้เหตุผล สร้างทัศนคติที่ดี และสร้างความรู้สึกเร้าความสนใจในวิทยาการแขนงต่างๆ ให้ความรู้ความเข้าใจในข้อเท็จจริง ฝึกทักษะในการศึกษาค้นคว้า มีความคิดพิจารณารอบคอบกระตุ้นให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ สร้างนิสัยให้ตื่นตัวในการศึกษาหาความรู้อยู่ตลอดเวลา

Details

Category: สถานที่ท่องเที่ยว

วัดบ้านกล้วย

     วัดบ้านกล้วยหรือวัดกัทลีพนาราม   ตั้งอยู่ในเขต ต.บ้านกล้วย อ.บ้านหมี่ จ.ลพบุรี อยู่ห่างจากตลาดบ้านหมี่ ประมาณ 2   กิโลเมตร ตามถนนสายบ้านหมี่-โคกสำโรง
     ต่อมาวัดนี้เปลี่ยนชื่อเป็น "วัดกัทลีพนาราม" สิ่งที่น่าสนใจของวัดนี้คือ   มีพระอุโบสถขนาดใหญ่ แบบจตุรมุข  ซึ่งมีความสวยงามมาก

Details

Category: สถานที่ท่องเที่ยว

วัดท่าแค

     วัดท่าแค ตั้งอยู่ที่บ้านท่าแค หมู่ที่ 5   ตำบลท่าแค อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี 
     วัดท่าแคสร้างขึ้นตั้งแต่   พ.ศ. 2357 ภายในวัดมีอาคารสำคัญทางสถาปัตยกรรมคือ "หอพระไตรปิฎก" หอพระไตรปิฎกนั้นเป็นที่เก็บพระธรรม   และโดยปกติจะสร้างบนเสาสูง ตั้งอยู่ในสระน้ำเพื่อให้ปลอดภัยจากปลวก แมลง   รวมทั้งป้องกันไฟไหม้ด้วย สำหรับหอไตรวัดท่าแคมีลักษณะแตกต่างจากหอไตรที่วัดอื่น   คือ แทนที่จะสร้างเป็นแบบจารีตนิยม ( คือ เป็นสถาปัตยกรรมทรงไทย   )แต่กับสร้างเป็นเรือนไม้ ตั้งอยู่บนเสาสูงเป็นจตุรมุข   มีหลังคาลดชั้น ทรงจตุรมุขเช่นกัน และที่จุดเชื่อมตรงกึ่งกลางของหลังคา ทำหลังคาเป็นรูปครอบกรวย เทินไว้ข้างบนคล้ายแบบหลังคาทรงปราสาท   ตกแต่งหลังคาและซุ้มระเบียงด้วยแผ่นไม้ไผ้ แกะสลักแบบตะวันตก   ฝาผนังเป็นฝาไม้พับได้แบบจีนเรียกว่า "ฝาเฟี้ยม" แกะสลักลวดลายแบบจีน บางส่วนติดกระจกสี ภายในห้องเป็นตู้เก็บพระไตรปิฎก กล่าวได้ว่า   เป็นแนวความคิดสร้างอย่างแท้จริงของช่าง ในการก่อสร้างหอไตรหลังนี้   ได้มีการผสมผสานระหว่างแนวคิดแบบไทย ผสมผสานกับแนวตะวันตก และแบบจีน คือ

	แบบไทย คือ สร้างหอไตรที่เป็นเรือนไม้ตั้งอยู่บนเสาสูง ทรงจตุรมุขยอดปราสาท แบบตะวันตก คือ   เรือนไม้ตกแต่งลวดลายแบบขนมปังขิง แบบจีน คือ มีฝาเฟี้ยมและลวดลายแบบจีน สันนิษฐานว่า หอพระไตรปิฎกสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2460
หอไตร

    บริเวณโดยรอบๆ วัดมีชุมชนตั้งอยู่เป็นชุมชนที่เรียกตัวเองว่า "ลาวหลุมข้าว" ประวัติการตั้งชุมชนโดยมีผู้ค้นคว้าไว้ว่า "ได้อพยพหนีสงครามจากเวียงจันทร์ มาอยู่ที่วัดสนามจีน (สนามจีนหรือสนามไชย)   ซึ่งใกล้แม่น้ำลพบุรี คนลาวไม่คุ้นกับการข้ามเรือจึงย้ายมาอยู่ที่โคกลาว   (ใกล้ห้วยขี้หรือห้วยมูล) ต่อมาเกิดน้ำท่วม จึงอพยพมาอยู่ที่ท่าแค ซึ่งเป็นที่ราบสูง   บางคนจึงเรียก "โคกท่าแคหรือโคกแม่หม้ายเศรษฐี" "

Details

Category: สถานที่ท่องเที่ยว

วัดตองปุ

อุโบสถ	วิหาร

 
     วัดตองปุ ตั้งอยู่หลังโรงเรียนพิบูลวิทยาลัยเป็นวัดเก่าแก่ที่มีความสำคัญวัดหนึ่งในอดีตเคยเป็นที่ชุมนุมของกองทัพไทย   ในวัดตองปุนี้มีโบราณสถานและโบราณวัตถุที่น่าสนใจหลายอย่าง เช่น พระอุโบสถ วิหาร   หอไตร คลัง และหอระฆัง ล้วนเป็นสถาปัตยกรรม ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช   ภายในพระอุโบสถและพระวิหารมีจิตกรรม   ฝาผนังเขียนรอบทั้งสี่ด้าน ล้วนเป็นภาพที่หาดูได้ยาก   นอกจากนี้ยังมีเจดีย์ ลักษณะคล้ายกับเจดีย์หลวงพ่อแสง วัดมณีชลขัณฑ์   แต่มีขนาดเล็กกว่า มีสัดส่วนงดงาม เหมาะเจาะยิ่งนัก