Page 141 - 104 ปี เทพสตรี มหาวิทยาลัยเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น
P. 141
ควิามเปั็นมา
วัฒนธรรมีพัื�นบ้านไที่ยวน สระบุรี เป็นผ้าที่อัที่ี�ใชั้เส้นยืนใชั้เส้นไหมี เส้นพัุ่งด้วยเส้นไหมี จกด้วย
เส้นไหมีสลัับแลั่งเงิน (เอัาเส้นเงินแที่้มีาคืวั�นด้วยไหมี) ที่ี�สวยงามีเป็นผืนผ้าไที่ยวน คืนโบราณิ ได้กลั่าวถึ่ง
“ถึง” หรือั “ย่ามี” ในชัีวิตขอังคืนไที่ยวน มีี 3 ประเภัที่ คืือั ถึงเป๋อั-ย่ามีใชั้งานขนาดใหญ่ที่ี�ผู้ชัายใชั้ใส่ขอัง
ไปในไร่นา ใส่อัุปกรณิ์ชั่าง ถึงหมีาก-ย่ามีหมีาก สำหรับผู้หญิงใชั้ใหมีากพัูลั เงิน ฯลัฯ แลัะถึงข้าวด่วน-ย่ามี
ใส่ขอังสำหรับผู้ตายติดตัวไปในอัีกภัพัภัูมีิ แต่เดิมีนิยมีเผาไปกับผู้ตาย ที่ำให้ย่ามีสวยๆ จำนวนหน่�งสูญหาย
ไป อัาจมีีบ้างที่ี�เอัาไปถึวายพัระสงฆ์แที่นการเผาไปพัร้อัมีกับศพั หรือัที่ี�มีีคืำกลั่าวว่า “ย่ามียวนไปไหนไป
กันจนวันตาย” ย่ามีไที่ ยวนมีีอััตลัักษณิ์ที่ี�สำคืัญคืือั 1. ลัวดลัายเป็นเอักลัักษณิ์ เชั่น ลัายขอัประแจ มีีนัย
ยะขอังการอัวยพัรว่าให้ไปที่ี�ใดก็แก้ไขปัญหาได้ราบรื�น 2. การเย็บด้วยลัายที่ี�สืบที่อัดกันมีา เชั่น เย็บแบบ
สนกระดูงูที่ี�ปากย่ามี เย็บจ่อังแอัวเขียดต่อัระหว่างตัวย่ามีกับสายสะพัาย 3. มีีพัู่ติดที่ี�ย่ามี ที่ี�ถึักลัวดลัาย
แลัะ 4. สามีารถึใชั้ได้ที่ั�งสอังด้านขอังผ้า
นอักจากย่ามีแลั้ว ผ้าซึ่ิ�นเป็นผ้าที่อัไที่ยวนที่ี�ที่รงคืุณิคื่าแลัะสืบที่อัดกับมีาอัย่างชั้านานแลั้ว งาน
ที่อัผ้าที่ี�สำคืัญแลัะแลัะคืวรคื่าในการอันุรักษ์ขอังไที่ยวนคืือัการที่อัแบบยกดอัก ซึ่่�งจังหวัดสระบุรีใชั้อััต
ลัักษณิ์จากผ้าไที่ยวนมีาชั่วยส่งเสริมีการที่่อังเที่ี�ยวเชัิงอันุรักษ์วัฒนธรรมีจังหวัดสระบุรี ภัายใต้งาน “ส่ง
เสริมีแลัะสืบสานประเพัณิีวัฒนธรรมีไที่ยวนสระบุรี ตานก๋วยสลัาก ย้อันตำนานไที่-ยวน ประจำปี” เพัื�อั
เป็นการสืบสานประเพัณิีอัันดีงามีในที่้อังถึิ�นฝึีมีือัในการที่อัผ้าแลัะลัวดลัายที่ี�ปรากฏบนผืนผ้าที่อั ขอังชัาว
บ้านต้นตาลั บ่งบอักได้ถึ่งอััตลัักษณิ์แลัะขนบธรรมีเนียมีแบบไที่ยวนได้อัย่างชััดเจน เนื�อังจากเป็นชัุนชัมี
ดั�งเดิมีในกลัุ่มีชัาติพัันธุ์ไที่ยวน ซึ่่�งมีีประวัติศาสตร์การตั�งถึิ�นฐานมีานานกว่า 200 ปี ภัายหลัังได้มีีการก่อั
ตั�งกลัุ่มีสตรีที่อัผ้าบ้านต้นตาลัข่�น เพัื�อัใชั้เวลัาว่างสร้างรายได้เสริมีให้กับคืรอับคืรัว แลัะเป็นศูนย์กลัางการ
เรียนรู้การที่อัผ้าสำหรับเยาวชันแลัะบุคืคืลัที่ั�วไป ผ้าที่อัที่ี�นี�จะมีีหลัายแบบ ได้แก่ ผ้าขาวมี้า ผ้าพัื�น ผ้าสี�เขา
ผ้าลัายดอักพัิกุลัซึ่่�งเป็นลัายโบราณิขอังคืนไที่-ยวน ส่วนลัักษณิะเด่นในงานผ้าที่อัขอังชัาวไที่ยวนแบ่งเป็น
2 ประเภัที่ คืือั ผ้าพัื�นไมี่มีีลัาย เชั่น ผ้าฝึ้าย ผ้าไหมี ใชั้เส้นด้ายสีเดียวกันที่อัเป็นลัายขัดธรรมีดา ประเภัที่
ที่ี�สอังเป็นผ้ามีีลัาย ได้แก่ ผ้าลัายขิด ผ้าจก ผ้ามีุก ผ้าโสร่ง ผ้าหลัาบ ผ้าขาวมี้า ผ้าพัื�น ผ้าสี�เขา (สี�ตะกอั)
ผ้าลัายดอักพัิกุลัซึ่่�งเป็นลัายแบบโบราณิขอังคืนไที่ยวนซึ่่�งเอักลัักษณิ์ขอังผ้าที่อัจะอัยู่ตรง “เลั็บ” ด้านลั่าง
สุดขอังชัายผ้า จะเก็บเป็นสีเหลัือังเรียบร้อัย แสดงอัอักถึ่งคืวามีประณิีตในการที่อั เนื�อังจากศูนย์การเรียน
รู้ที่อัผ้าตำบลัต้นตาลั มีีส่วนชั่วยในการรื�อัฟ้�นวัฒนธรรมีที่อัผ้าข่�นมีาอัีกคืรั�ง ชัุมีชันแห่งนี�เคืยได้รับรางวัลั
อัุตสาหกรรมีการที่่อังเที่ี�ยวดีเด่น ประเภัที่แหลั่งที่่อังเที่ี�ยววัฒนธรรมี แลัะเป็นชัุมีชันเรียนรู้วัฒนธรรมีขอัง
ผู้คืนพัื�นถึิ�นบ้านต้นตาลั นอักจากนั�นมีีบริการที่่อังเที่ี�ยวในรูปแบบโฮมีสเตย์ การแสดงวัฒนธรรมี ศูนย์แสดง
เอักลัักษณิ์แลัะวัฒนธรรมีขอังชัุมีชัน
จากการลังพัื�นที่ี�สำรวจปัญหาแลัะคืวามีต้อังการพััฒนาผลัิตภััณิฑ์์ผ้าที่อัขอังกลัุ่มีสตรีที่อัผ้าบ้าน
ต้นตาลั คืณิะผู้วิจัยได้เก็บข้อัมีูลัด้วยการสัมีภัาษณิ์เชัิงลั่กผู้นำแลัะสมีาชัิกกลัุ่มีที่อัผ้า พับปัญหากลัุ่มียัง
ไมี่เคืยได้รับการส่งเสริมีแลัะพััฒนากระบวนการจับคืู่สีที่ี�สวยงามีแลัะผลัิตภััณิฑ์์ไมี่มีีคืวามีหลัากหลัายมีี
แคื่ย่ามีแลัะผ้าซึ่ิ�นโบราณิที่ี�คืนรุ่นใหมี่ไมี่นิยมีสวมีใส่หรือัสะพัายย่ามีในโอักาสต่าง ๆ กลัุ่มีจ่งต้อังการได้
รับการพััฒนาผลัิตภััณิฑ์์ที่ี�พัร้อัมีจำหน่ายตามีคืวามีต้อังการขอังกลัุ่มีลัูกคื้ากลัุ่มีอัื�น ๆ ที่ี�หลัากหลัายมีาก
ข่�น อัีกที่ั�งต้อังคืงคืุณิคื่าแลัะมีีลัวดลัายที่ี�เป็นอััตลัักษณิ์ขอังชัาวบ้านต้นตาลั จังหวัดสระบุรี
104 ปีี เทพสตรีี มหาวัิทยาลัยเพ่�อการีพัฒนาท้องถิ่ิ�น >> 139
