Page 86 - วารสารวัฒนเทพ (วารสารรายปี ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 เมษายน 2564 - มีนาคม 2565)

บทนำ
ชนชาติไทยเปนกลุมชนที่มีวัฒนธรรมอันเปนเอกลักษณรวมกัน ทั้งวิถีชีวิต ความเชื่อ
ขนบธรรมเนียมประเพณี อันเปนมรดกสืบทอดมาจากบรรพบุรุษหลายชั่วอายุคน มีการสั่งสม
สืบสานเปนแบบแผนในการประพฤติปฏิบัติ จนเปนลักษณะเฉพาะของแตละชุมชน และ
วัฒนธรรมประเพณียังเปนสิ่งที่ชวยทำใหชุมชนเกิดความเขมแข็งเปนอันหนึ่งอันเดียวกัน
ประเพณีเปนระเบียบแบบแผนที่กำหนดพฤติกรรมในสถานการณตาง ๆ ที่คน
ในสังคมยึดถือปฏิบัติสืบกันมา ถาคนใดในสังคมนั้น ๆ ฝาฝน มักถูกตำหนิจากสังคม ลักษณะ
ประเพณีในสังคมระดับประเทศชาติมีทั้งประสมกลมกลืนเปนอยางเดียวกัน และมีผิดแผกกัน
ไปบางตามความนิยมเฉพาะทองถิ่น ประเพณีลวนไดรับอิทธิพลมาจากสิ่งแวดลอมภายนอกที่
เขาสูสังคม รับเอาแบบปฏิบัติที่หลากหลายเขามาผสมผสานในการดำเนินชีวิต ประเพณี
จึงเรียกไดวาเปนวิถีแหงการดำเนินชีวิตของสังคมโดยเฉพาะศาสนา ซึ่งมีอิทธิพลตอประเพณี
ไทยมากที่สุด วัดวาอารามตาง ๆ ในประเทศไทยสะทอนใหเห็นถึงอิทธิพลของพุทธศาสนาที่
มีตอสังคมไทย และชี้ใหเห็นวาชาวไทยใหความสำคัญในการบำรุงพุทธศาสนาดวยศิลปกรรม
ที่งดงามเพื่อใชในพิธีกรรมทางศาสนาตั้งแตโบราณกาล (กรมศาสนากระทรวงวัฒนธรรม,
2552, หนา 1) จะเห็นไดวา สถาบันทางสังคม โดยเฉพาะสถาบันศาสนานั้นเปนสถาบันที่
สำคัญในการทำหนาที่เปนเครื่องยึดเหนี่ยวทางใจ กลอมเกลาคนในสังคมใหกระทำความดี
ดวยการประพฤติปฏิบัติตามบทบัญญัติของศาสนาในรูปแบบของพิธีกรรมและประเพณีของ
แตละสังคม
ประเพณีบุญผะเหวดเปนประเพณีหนึ่งที่มีความสำคัญตอวิถีชีวิตของชุมชน เพราะ
เปนกรอบแนวคิดและแนวปฏิบัติที่ชุมชนในสังคมตองประพฤติปฏิบัติ อันเปนแนวคิดที่
มนุษยเรียนรูจากประสบการณของตนเองเพื่อนำไปสูการแกไขปญหาที่ประสบอยูใหเกิด
ความสงบสุข ความสามัคคี ความเสียสละ ทำใหสังคมมีกฎกติกา มีระเบียบแบบแผน
กลายเปนแนวทางในการดำเนินชีวิตของประชาชนสืบตอกันมา จะเห็นไดวา สิ่งสำคัญหนึ่งที่
จะเห็นไดจากงานบุญผะเหวด นั่นคือ ความเชื่อในเรื่องพระศรีอาริย ความเชื่อวาถาไดฟงเทศน
มหาชาติ 13 กัณฑ จะไดอานิสงสสูงสุด การสรางศิลปะ ผาผะเหวด ธงผะเหวด รูปแบบ
ขั้นตอนการจัดงานมีความตอเนื่องกัน แตละพิธีกรรมจะสื่อใหเห็นถึงความละเมียดละไมทาง
จิตใจของผูสรางสรรคงานศิลป เพราะศิลปะเปรียบดังภาษาที่บงบอกถึงวัฒนธรรมของ
มนุษยชาติ ตั้งแตอดีตมาจนถึงปจจุบัน บอเกิดของอารยธรรมแหลงตาง ๆ ของมนุษยชาติ
ตางก็มีแนวโนมที่ใหอิทธิพลสืบตอกันมาอยางไมจบสิ้นของกลุมชาติพันธุไทย-ลาว (จารุบุตร
เรืองสุวรรณ, 2546, หนา 38) บุญผะเหวดจึงเปนประเพณีที่รวมเอาความรูหลายแขนงเขา
ดวยกัน เปนศาสตรและศิลปที่อยูบนความเชื่ออันมีพระพุทธศาสนาเปนแกนกลาง

78
78