Page 72 - วารสารวัฒนเทพ (วารสารรายปี ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 เมษายน 2564 - มีนาคม 2565)
P. 72

การสรางสรรคลวดลายทองรดน้ำบนพื้นระนาบ

                            โดยใชเทคนิคซิลคสกรีน

                                                                      1
                                                           ณฤทธิ์  ประจงแตง4
          ความเปนมาและความสำคัญของปญหา
                ลายรดน้ำ เปนงานประณีตศิลปแขนงหนึ่งของศิลปกรรมไทยที่มีคุณคาสูงยิ่ง
          กระบวนการเขียนลายรดน้ำตองอาศัยความละเอียดพิถีพิถันทุกขั้นตอน เชนการออกแบบ
          การเขียนลาย ถมลาย เช็ดรัก ปดทอง ตลอดจนการลางน้ำใหเหลืออยูเฉพาะสวนที่เปนตัว
          ลาย จากกรรมวิธีทำใหเกิดลวดลายดวยการปดทองรดน้ำ จึงนิยมเรียกกันวา ลายรดน้ำ ภาพ
          ลายรดน้ำ มักจะประกอบดวยลวดลายตางๆ เขียนเปนรูปรางมากกวาเขียนเปนรูปทรงหรือ
          เขียนเปนภาพสามมิติแบบเหมือนจริง สวนที่เปนภาพตัวพระ ตัวนาง ยักษ ลิง เปนตน มักมี
          พื้นที่นอยกวาสวนที่เปนตัวลาย (สนั่น รัตนะ.  2548: 10) งานชางประเภทลายรดน้ำนี้เปน
          งานออกแบบสรางสรรคความงามอยางหนึ่งที่ชางเขียนไทยใชตกแตงสิ่งของตางๆ โดยทำสืบ
          ทอดตอเนื่องกันมาเปนเวลานานแลว อาจอนุมานไดวาเริ่มทำสืบทอดกันมาตั้งแตสมัยกรุง
          สุโขทัย จากขอความจดหมายเหตุเรื่องพระราชไมตรีระหวางพระเจากรุงสยามกับพระเจา
          แผนดินจีนในรัชสมัยพอขุนรามคำแหง และการลงรักปดทองศิลปกรรม เชน พระพุทธรูป
          และเครื่องไมแกะสลัก เปนตน (จุลทรรศน พยาฆรานนท. 2516: 6-7) ผลงานลายรดน้ำชิ้น
          ที่ไดรับการยกยองมากที่สุดวางามยอดเยี่ยม คือ ตูพระธรรมวัดเซิงหวายในสมัยอยุธยาตอน
          ปลาย (ศิลป พีระศรี.  2503: 15) ที่ น ณ ปากน้ำ ไดกลาววาสมัยนี้เปนชวงที่ศิลปะเบง
          บานอยางสุดขีด หรือจุดที่เลยคลาสสิคออกไปแลว (น ณ ปากน้ำ [นามแฝง].  2524: 12)
                 เมื่อกลาวถึงสภาพปญหาดานงานศิลปะและวัฒนธรรมในงานประณีตศิลปของไทย
          ที่เกี่ยวของกับลายรดน้ำดังกลาวขางตน ที่เกิดขึ้นในปจจุบัน สวนใหญมักจะพูดถึงการสูญเสีย
          ทางศิลปะและวัฒนธรรมทองถิ่น ภูมิปญญาทองถิ่น รวมทั้งงานประณีตศิลปบางแขนงวิชา
          จากการถูกกลืนวัฒนธรรมจากกระแสวัฒนธรรมหลักที่มีอิทธิพลเหนือกวา เชน วัฒนธรรม
          จากตะวันตก วัฒนธรรมเกาหลี วัฒนธรรมญี่ปุน ในเรื่องการใชชีวิตประจำวัน การกินอยู
          ภาษาพูด การแตงกาย ฯลฯ ทำใหวัฒนธรรมรองหรือวัฒนธรรมยอยถูกกลืนหายไปอยางชาๆ
          สาเหตุจากการถูกละเลยทอดทิ้ง ขาดการเรียนรู และสืบทอด รวมทั้งงานจิตรกรรมประเภท
          ลายรดน้ำนี้ก็เชนเดียวกัน จัดเปนงานประณีตศิลปที่สูงคายิ่งอยางหนึ่งของไทยเรามาชานาน
          แตบัดนี้ไดกลายเปน ”ของโบราณ” ไปเสียแลว เพราะขาดคนเอาใจใส ถึงแมวามีคนรู
          กระบวนการทำและรูคุณคา ความหมายและลักษณะที่แทจริงของการทำลวดลายทองรดน้ำ
          แตยังคงมีจำนวนนอยมาก


          1  อาจารยสาขาวิชาศิลปกรรม คณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี


                                       64
   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77