Page 49 - วารสารวัฒนเทพ (วารสารรายปี ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 เมษายน 2564 - มีนาคม 2565)

จิตรกรรมฝาผนัง วัดจันทบุรี อำเภอเสาให จังหวัดสระบุรี
1
จุติรัช อนุกูล3
ความเปนมาและความสำคัญของปญหา

จิตรกรรมฝาผนังเปนผลงานศิลปะที่มีคุณคาทางดานประวัติศาสตร โบราณคดี
ขนบธรรมเนียมประเพณี วิถีการดำเนินชีวิต คติความเชื่อ รวมถึงคุณคาทางสุนทรียศาสตรที่
แสดงถึงความเจริญของคนในทองถิ่นไดเปนอยางดี ดังนั้นจิตรกรรมฝาผนังจึงเปนการบันทึก
ประวัติศาสตรและเหตุการณที่เกิดขึ้นในแตละชวงเวลาที่ผานมา จิตรกรรมฝาผนังของไทย
เปนศิลปะที่มีความประณีตสวยงาม แสดงถึงความรูสึก สะทอนวิถีชีวิตและความเปนไทย ที่มี
ความออนโยน ละมุนละไม มีการสรางสรรคสืบตอกันมาตั้งแตอดีตจนกลายเปนศิลปะประจำ
ชาติ ที่มีลักษณะ และรูปแบบเฉพาะตน นิยมเขียนบนฝาผนังภายในอาคารที่เกี่ยวกับพุทธ
ศาสนาและอาคารที่เกี่ยวกับบุคคลชั้นสูง เชน โบสถ วิหาร พระที่นั่ง วัง โดยเขียนดวยสีฝุน
ตามกรรมวิธีของชางเขียนไทยโบราณ เนื้อหาที่เขียนมักเปนเรื่องราวเกี่ยวกับ พุทธประวัติ
ทศชาติชาดก ไตรภูมิ วรรณคดีและชีวิตไทย พงศาวดารตางๆ ลักษณะจิตรกรรมไทยแบบ
ประเพณีเปนศิลปะ แบบอุดมคติ ผนวกเขากับเรื่องราวที่กึ่งลึกลับมหัศจรรย ซึ่งคลายกับงาน
จิตรกรรมในประเทศแถบตะวันออกหลายๆ ประเทศ เชน อินเดีย ศรีลังกา จีนและญี่ปุน
เปนตน เปนภาพที่ระบายสีแบนเรียบ ดวยสีคอนขางสดใส และมีการตัดเสนเปนภาพ 2 มิติ
ใหความรูสึกเพียงดานกวางและยาว ไมมีความลึก ไมมีการใชแสงและเงามาประกอบ
จิตรกรรมไทยแบบประเพณีมีลักษณะพิเศษในการจัดวางภาพแบบเลาเรื่องเปนตอนๆ
ตามผนังชองหนาตาง โดยรอบโบสถ วิหาร และผนังดานหนาและหลังพระประธาน ภาพ
จิตรกรรมไทยมีการใชสีแตกตางกันออกไปตามยุคสมัย ทั้งเอกรงค และพหุรงค โดยเฉพาะ
การใชสีหลายๆ สีแบบพหุรงคนิยมมากในสมัยรัตนโกสินทร เพราะไดสีจากตางประเทศที่เขา
มาติดตอคาขายดวย ทำใหภาพจิตรกรรมไทยมีความสวยงามและสีสันที่หลากหลายมากขึ้น
(จิตรกรรมไทย. 2563. ออนไลน)
วัดจันทบุรี ตั้งอยูริมแมน้ำปาสัก ตำบลเมืองเกา อำเภอเสาไห จังหวัดสระบุรี
ไมปรากฏหลักฐานแนชัดวาสรางขึ้นตั้งแตสมัยใด เหตุที่ชื่อวาวัดจันทบุรีสันนิษฐานไดวา
ชุมชนเกาแกที่อยูลอมรอบวัดแหงนี้อาจจะเปนชาวลาวที่อพยพมาจากเมืองเวียงจันทนตั้งแต
สมัยตนรัตนโกสินทรราวสมัยรัชกาลที่ 3 ชื่อ จันทบุรีจึงอาจจะเปนการตั้งชื่อตามเมือง
เวียงจันทนเพื่อเปนที่ระลึกถึงบานเกิด อุโบสถ สรางขึ้นเมื่อ พ.ศ.2364 มีลักษณะกออิฐถือ
ปูน หลังคาจั่ว หนาบันประดับลายปูนปนลายพรรณพฤกษาและเครื่องถวยสังคโลก บริเวณ
ภายในอุโบสถ มีงานจิตรกรรมฝาผนังโดยรอบ ที่นาสนใจคือการเขียนลายผามานดานหลัง

1 ผูชวยศาสตราจารย ดร. ผูอำนวยการสำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี

41