Page 31 - ภาพวาดบุคคลสำคัญสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
P. 31
นอกจากนี้เขายังเป็นปูของพระยาราชนิกูล (ทองคํา) ซึ่งเป็นบิดาของสมเด็จพระปฐมบรมมหา
่
ชนก พระราชบิดาของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟาจุฬาโลก
้
ตอมาทานไดเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นพระวิสุทธิสุนทร (ปาน) ในสมัยที่โกษาปานดํารง
่
้
่
ตําแหนงเป็นพระวิสุทธิสุนทรไดรับแตงตั้งใหเป็นทูตออกไปเจริญสัมพันธ ์ ไมตรีกับฝรั่งเศส การ
่
่
้
้
สรางความสัมพันธ ์ ทางการทูตกับฝรั่งเศสในสมัยนั้น อาจเป็นเพราะตองการนําฝรั่งเศสมาคาน
้
้
อํานาจกับฮอลันดาโดยนโยบายเปิดประเทศทําใหการติดตอคาขายกับตางประเทศ
้
่
่
้
เจริญกาวหนาอยางมาก และยังทําใหอยุธยาไดรับวิทยาการทันสมัย เชน การสรางปอมปราการ
้
่
้
้
้
่
้
้
และวิทยาการทางดาราศาสตร ์ จากฝรั่งเศสดวย (พงศ์สวัสดิ์ ชยธวัช. ๒๕๖๒)
้
บุคลิกและความสามารถ
เจาพระยาโกษาธิบดี (ปาน) มีไหวพริบดีรูจักโตตอบไดถูกเรื่องราวและกาลเทศะ เป็น
้
้
้
้
นักการทูตที่สุขุม ไมพูดมาก ละเอียดลออในการจดบันทึกสิ่งที่พบเห็นในการเดินทาง ในการเขา ้
่
เฝาพระเจาหลุยส ์ ที่ ๑๔ คณะทูตอยุธยาไดรับการยกยองชื่นชมจากชาวฝรั่งเศส เนื่องจากเป็น
้
้
่
้
ครั้งแรกที่พระเจาแผนดินฝายตะวันออกแตงทูตไปยังฝรั่งเศส พระเจาหลุยส ์ ที่ ๑๔ ทรงรับรอง
่
่
้
่
้
คณะทูตอยางสมเกียรติยศ โปรดใหทําเหรียญที่ระลึกและเขียนรูปเหตุการณ ์ เอาไว
่
้
้
พระราชสาสน ์ พระเจาหลุยส ์ ที่ ๑๔ กลาวถึงปานวา “ราชทูตของพระองค ์ นี้ รูสึกวา
้
่
้
่
่
เป็นคนรอบคอบ รูจักปฏิบัติราชกิจของพระองค ์ ถี่ถวนดีมาก หากเรามิฉวยโอกาสนี้เพื่อเผยแพร ่
้
้
ความชอบแหงราชทูตของพระองค ์ บาง ก็จะเป็นการอยุติธรรมไป เพราะราชทูตไดปฏิบัติลวน
้
่
้
้
ถูกใจเราทุกอยาง โดยแตนาคําที่พูดออกมาทีไร แตละคํา ๆ ก็ดูนาปลื้มใจ และนาเชื่อถือทุกคํา”
่
่
่
่
่
(ปรีดี พิศภูมิวิดี. ๒๕๖๒. ๓๑)
บั้นปลายชีวิต
สิ้นสมเด็จพระนารายณ ์ มหาราช ใน พ.ศ. ๒๒๓๑ เมื่อเปลี่ยนแผนดินสมเด็จพระ
่
เพทราชานั้น พระยาโกษาธิบดี (ปาน) นั้นไดรับแตงตั้งเป็นเจาพระยาโกษาธิบดี ตอมา ในชวง
้
้
่
่
่
พ.ศ. ๒๒๓๙ เจาพระยาโกษาธิบดี (ปาน) ถูกลงอาญาอยูบอยครั้ง เนื่องดวยเป็นที่นิยมในหมู ่
้
้
่ ่
ราษฎร และเป็นคนซื่อสัตย ์ ตอสมเด็จพระนารายณ ์ มหาราช ดังนั้นเมื่อเห็นวาสมเด็จพระเพท
่
่
ราชา กระทําการไมสมควรกรณี แตงตั้งทั้งพระมเหสีและพระขนิษฐาของสมเด็จพระนารายณ ์ ฯ
่
่
เป็นพระมเหสีจึงไดทักทวงทําใหสมเด็จพระเพทราชาทรงกริ้วเป็นอันมาก เป็นสาเหตุใหตอง
้ ้
้
้
้
พระราชอาญา ใน พ.ศ. ๒๒๔๒ เขาถูกลงพระราชอาญา ภรรยา อนุภรรยา รวมทั้งบุตรสาวและ
บุตรชายถูกคุมขัง ทรัพย ์ สมบัติถูกริบหมด (มานพ ถนอมศรี. ๒๕๓๓)
ภาพวาดบุคคลสําคัญสมัยสมเด็จพระนารายณ ์ มหาราช I ๒๗
