Page 37 - งานศิลปหัตถกรรม ลาวแง้ว บ้านหนองเมือง ลพบุรี

มีขายโดยทั่วไปในทองตลาด ไมจําเปนตองจักสานเอง ผูชายที่ทํางานจักสานที่พบในการวิจัย
ครั้งนี้มีจํานวน 6 คน ซึ่งเปนผูสูงอายุทั้งสิ้นโดยมีอายุระหวาง 75-86 ป ในตําบลหนองเมือง
เหลือเพียงแค คุนลุงสุวรรณ ประกอบการเทานั้น ปจจุบันอายุ 86 ปเปนผูที่สืบทอดวิธีการทํา
เครื่องจักสานใหเห็นเปนตัวอยาง เพียงรายเดียว จากการสัมภาษณ ผูทํางานจักสานเหลานี้
พบวาไดเรียนรูและสืบทอดวิชาการจักสานมาจากบรรพบุรุษ บางครั้งเปนการแอบดูคนอื่นทํา
แลวทําตามที่เรียกวา ครูพัก ลักจํา หรือมีผูสอน เริ่มจากการทําตามและสานลายงายๆตามแบบ
แลวคอยๆพัฒนาเปนลวดลายที่ยากขึ้นตามลําดับ หลังจากชํานาญแลวสามารถคิดสรางสรรค
ดัดแปลงลวดลายดวยตนเองทําใหไดผลงานที่มีความสวยงาม แปลกใหม
เครื่องจักสานของชาวลาวแงวบานหนองเมือง จังหวัดลพบุรีที่พบมีดังตอไปนี้
22

28 29
1.1 กระบุง เปนภาชนะที่จักสานดวยไมไผเปนลวดลายตางๆ ใชสําหรับใสขาว ขาวโพด ถั่วงา
ใชตวงหรือโกย และใสของอื่นๆ

ภาพประกอบ ๓ กระบุงลายขิดและกระบุงครึ่งท่อน
ภาพประกอบ 3 กระบุงลายขิดและกระบุงครึ่งทอนของชาวลาวแงวบานหนองเมือง
รูปแบบ
ของชาวลาวแง้วบ้านหนองเมือง
กระบุงของลาวแงว มีลักษณะเปนรูปทรงกลมปากกวางประมาณ 30-40 เซนติเมตร กนมี
รูปทรงสี่เหลี่ยม และมีหูหอยตรงปากกระบุง 2 ขางเอาไวสําหรับรอยเชือกเพื่อใชหาบ ขนาดของ
กระบุงโดยทั่วไป รูปทรงจะแตกตางกันออกไปตามลักษณะของการใชงาน กระบุงขนาดใหญมีหู
รูปแบบ
รอยเชือกเพื่อใชหาบ ขนาดกลางใชในการตวงหรือโกย และกระบุงขนาดเล็กเรียกกระบุงครึ่ง
กระบุงของลาวแง้ว มีลักษณะเป็นรูปทรงกลมปากกว้างประมาณ
๓๐-๔๐ เซนติเมตร ก้นมีรูปทรงสี่เหลี่ยม และมีหูห้อยตรงปากกระบุง ๒ ข้าง
เอาไว้ส�าหรับร้อยเชือกเพื่อใช้หาบ ขนาดของกระบุงโดยทั่วไป รูปทรงจะ

แตกต่างกันออกไปตามลักษณะของการใช้งาน กระบุงขนาดใหญ่มีหูร้อยเชือก
เพื่อใช้หาบ ขนาดกลางใช้ในการตวงหรือโกย และกระบุงขนาดเล็กเรียกกระบุง
ครึ่งท่อนจะใช้ส�าหรับงานเบ็ดเตล็ดทั่วๆ ไป จากการสัมภาษณ์ผู้ชายสูงอายุ

จ�านวน ๖ คน ที่ท�างานจักสานพบว่ากระบุงที่ท�าใช้จะมีลักษณะคล้ายๆ กัน
ลวดลาย
การสานกระบุงของลาวแง้ว ส่วนใหญ่นิยมสานเป็นลายขิด ลายขัด
ลายสอง ลายสาม ลายขัดคือยกไม้ขัดกันไปตามแนวราบยกหนึ่งเส้นข่มหนึ่งเส้น
เพื่อให้ตาขัดกันท�าต่อเนื่องไปจนได้เป็นแผ่นกว้าง จากนั้นเหลาไม่ไผ่ให้หนาและ

แข็ง ๒ อัน เสี้ยมปลายทั้งสองด้านให้แหลม เพื่อเสียบเข้าไปในตอกที่สานไว้
ส่วนที่เป็นพื้นกระบุง จากนั้นจึงสานต่อไป ระหว่างสานก็ก็จะต้องบังคับให้
รูปทรงของพื้นตอกแคบกว้างตามที่ก�าหนด โดยเฉพาะส่วนที่ขึ้นมาจากพื้นจะบังคับ

ศิลปหัตถกรรมของชาติพันธุ์ลาวแง้ว จุติรัช อนุกูล