Page 34 - วารสารวัฒนเทพ (วารสารรายปี ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 เมษายน 2564 - มีนาคม 2565)

๓. ปอมปนหรือปอมปราการ มีทั้งหมด ๘ ปอม (ตามหลักฐานแผนที่เมืองลพบุรี
๒๔๕๗) ขนาดแตกตางกันไป ปอมขนาดใหญพิเศษมีรองรอยหลักฐานเหลืออยูปอมเดียวคือ
ปอมทาหิน (ภาพที่ ๕.๑) เปนปอมปนที่ตั้งอยูกึ่งกลางกำแพงเมือง ดานริมแมน้ำลพบุรี
ปจจุบันเหลือแตฐานปอม (ภาพที่ ๕.๒-๕.๔) เดิมมีสถานีตำรวจทาหินสรางอยูบนฐานปอม
ปจจุบันไดรื้อถอนไปแลว ยังคงเปนที่รกรางวางเปลา มีเศษอิฐเศษวัสดุกอสรางอยูเต็มพื้นที่
ปอมขนาดใหญ มี ๓ ปอม คือ ปอมทาโพธิ์ ปอมชัยชนะสงคราม และปอมวัดเชิงทา เหลือ
หลักฐานเพียง ๒ ปอม คือ ปอมทาโพธิ์และปอมชัยชนะสงคราม ปอมทาโพธิ์ (ภาพที่ ๕.๓)
คือปอมปนที่อยู ในมุมทแยงทิศตะวันตกเฉียงเหนือ เปนปอมที่มีสภาพคอนขางสมบูรณ
วิศวกรชาวฝรั่งเศสตองการสรางใหปอมนี้อยูบนพื้นที่สูง เพื่อสามารถสังเกตขาศึกไดงาย และ
ใชแนวสระเสวย ทองพรหมาสตร เปนแนวคูน้ำดานนอกโดยไมตองขุดคูน้ำเพิ่มเติมอีก
ลักษณะเปนปอมสี่เหลี่ยมสูงใหญกอดวยอิฐถือปูนเปนกรอบนอกทั้งสามดาน ดานในถมดิน
ตอยาวเปนแนวเดียวกับกำแพงเมือง มีใบเสมาเรียงรายบนสันกำแพง ซึ่งเปนปราการที่สำคัญ
ของเมืองลพบุรี สวนดานนอกปอมนั้นเนื่องจากในปจจุบันถูกรบกวนจากการสรางบานเรือน
ของประชาชนจึงไมสามารถสังเกตไดวามีรองรอยของฐานหรือแนวปอมอะไรเหลือบาง (ภาพ
ที่ ๕.๔-๕.๘) ปอมชัยชนะสงคราม เปนปอมทางทิศตะวันตกเฉียงใต สภาพคอนขางสมบูรณ
มีความสูงจากพื้นดินนอกเมือง ๑๐ เมตร (ภาพที่ ๕.๙ - ๕.๑๐) ปอมขนาดกลางมี ๒ ปอม
อยูดานทิศตะวันออก ปจจุบันเหลืออยู ๑ ปอม คือปอมหิน หรือที่เรียกวาปอมหลังโรงเรียน
พิบูลวิทยาลัย (ภาพที่ ๕.๑๑ – ๕.๑๔) สภาพคอนขางสมบูรณ สวยงามมาก ตั้งอยูหลัง
โรงเรียนพิบูลวิทยาลัย ปอมขนาดเล็ก ดานทิศใต คือปอมประตูชัย (ภาพที่ ๕.๑๕ - ๕.๑๖)
ตั้งอยูติดกับประตูชัยดานทิศตะวันออก อยูในสภาพคอนขางสมบูรณ เนื่องจากตั้งอยูดานหลัง
ของประตูชัย จึงมองไมเห็นปอมนี้ชัดเจน แตยังอยูในสภาพดี เกือบสมบูรณและปอมมเหศวร
ไมมีรองรอยเหลืออยู ปรากฏอยูแคเนินดิน ตั้งอยูขางวัดมเหศวร ซึ่งวัดก็ไมมีรองรอยเหลืออยู
ถูกทำลายไปหมดแลว (ภาพที่ ๕.๑๗-๕.๑๘)

26
26